16.08.2022, 12’
Film nie dowiózł
Słowa pod lupą
Dziś Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego wyjaśnią, o co chodzi w zdaniach „Film nie dowiózł” czy... więcej
02.08.2022, 10’
Używka
Słowa pod lupą
Dziś o używkach – na przykład muzycznych. Zapraszają Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego.... więcej
26.07.2022, 13’
Całuśny, sweetaśny
Słowa pod lupą
Dziś Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego porozmawiają o dwóch „miłych” słowach: „całuśny” i... więcej
12.07.2022, 13’
Szczucie cycem, kaszojad
Słowa pod lupą
Co o naszym stosunku do macierzyństwa mówią nowe słowa i wyrażenia, takie jak „szczucie cycem” i „kaszojad”?... więcej
05.07.2022, 8’
Plażing, glamping i jachtostop
Słowa pod lupą
Dziś opowiemy o nowych słowach związanych ze sposobem spędzania wolnego czasu, zwłaszcza w wakacje. Zaprasza Agata Hącia w imieniu Obserwatorium... więcej
28.06.2022, 12’
O mireczkach i mirabelkach
Słowa pod lupą
W dzisiejszym odcinku „Słów pod lupą” Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego rozmawiają o mirkach i... więcej
24.06.2022, 8’
Zadać komuś bobu / seminarium
Rozmówki polsko-kubańskie
O co chodzi z bobem i co łączy seminaria duchowne z magisterskimi? Kubie Strzyczkowskiemu i słuchaczom wyjaśnia profesor Katarzyna Kłosińska z... więcej
21.06.2022, 10’
Zrobić komuś dzień
Słowa pod lupą
Dziś o śmieszno-strasznych kalkach językowych. Zapraszają Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska w imieniu Obserwatorium Językowego UW.... więcej
14.06.2022, 9’
Bezdzietna lambadziara
Słowa pod lupą
O walce na słowa między „madkami” a „bezdzietnymi lambadziarami”... więcej
31.05.2022, 12’
Oczu kąpiel
Słowa pod lupą
Komu potrzebna jest oczu kąpiel i po co się ją stosuje? O nowym wyrażeniu, które weszło do współczesnego języka z XIX-wiecznych poradników medycznych.... więcej
24.05.2022, 10’
Pudle, bejbiki i kok samuraja
Słowa pod lupą
Dziś opowiemy o nowych nazwach odnoszących się do włosów. Zgłębimy tajemnice słownika włosomaniaczek, ale także przypomnimy, czym są pekaesy i do... więcej
17.05.2022, 12’
Saszetka
Słowa pod lupą
Saszetka, nerka, kołczan prawilności, piterek – słowa nazywające małą (zwykle męską) torebkę.... więcej
10.05.2022, 11’
Rozkminka
Słowa pod lupą
Dziś będziemy rozkminiać „rozkminkę”. Kminią Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego.... więcej
26.04.2022, 12’
Ratownik żywności
Słowa pod lupą
Tym razem Obserwatorium Językowe Uniwersytetu Warszawskiego przyjrzy się słowom, które pojawiły się w związku z ideą „zero waste”.... więcej
19.04.2022, 12’
Brodologia
Słowa pod lupą
W dzisiejszych „Słowach pod lupą” Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego UW opowiedzą o brodologii i innych -logiach.... więcej
12.04.2022, 11’
O przyjaźni – inaczej
Słowa pod lupą
„Psiapsi”, „BFF”, „m8” – nowe słowa nazywające koleżanki i przyjaciółki.... więcej
05.04.2022, 11’
10 ziko
Słowa pod lupą
10 ziko, czyli 10 zeta, czyli o tym, jak nazywamy pieniądze.... więcej
22.03.2022, 10’
Specjalna operacja
Słowa pod lupą
W dzisiejszych „Słowach pod lupą” Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska przyjrzą się specjalnej operacji językowej polegającej na
obśmiewaniu... więcej
obśmiewaniu... więcej
18.03.2022, 12’
Doznać, rozpuścić
Rozmówki polsko-kubańskie
Czy pociąg może „doznać opóźnienia”, a system „doznać awarii”? Dlaczego o osobie, która ma za dużo swobody, mówimy, że jest „rozpuszczona jak... więcej
15.03.2022, 11’
Kozak i przekozak
Słowa pod lupą
W dzisiejszych „Słowach pod lupą” Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska omówią bogatą rodzinę „kozackich” wyrazów i związków frazeologicznych.... więcej
08.03.2022, 10’
Nie stygmatyzujmy!
Słowa pod lupą
W dzisiejszych „Słowach pod lupą” Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska omówią słowa, które krzywdzą, choć ci, którzy je wypowiadają, wcale nie mają... więcej
01.03.2022, 11’
Demilitaryzacja i denazyfikacja
Słowa pod lupą
W dzisiejszych, niewesołych, „Słowach pod lupą” Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska rozłożą na czynniki pierwsze słowa demilitaryzacja i denazyfikacja,... więcej
22.02.2022, 11’
Adopciny i adopciak
Słowa pod lupą
W dzisiejszych „Słowach pod lupą” Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska omówią nowe słowa, którymi opisujemy świat zwierząt domowych.... więcej
15.02.2022, 14’
Śmiechać i smutać
Słowa pod lupą
Czasem chce nam się śmiać, a czasem płakać. A czasem płaczemy przez łzy. W dzisiejszym odcinku „Słów pod lupą” o nowych słowach związanych ze... więcej
08.02.2022, 9’
O drapieżcach i predatorach
Słowa pod lupą
Predator – kim jest i jak się znalazł w polszczyźnie? Czy można go spotkać na drapieżnej konferencji? O najnowszych „drapieżnych” słowach opowie... więcej
01.02.2022, 10’
Czy mitygować ryzyko?
Słowa pod lupą
O mitygowaniu ryzyka, o zwinnych firmach i o tym, co wynika z nadawania słowom nowych znaczeń porozmawiają Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z... więcej
25.01.2022, 10’
Czy keczupować dzieci?
Słowa pod lupą
O keczupie i keczupowaniu w wersji z pomidorem-19, czyli o tym, jak niektórzy próbują oszukać algorytmy.... więcej
18.01.2022, 10’
Deszczośnieg
Słowa pod lupą
Deszczośnieg czy śniegodeszcz? A może styczniopad? O kilku nowych słowach związanych z pogodą opowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z... więcej
04.01.2022, 11’
Ale urwał!
Słowa pod lupą
Ale urwał! Ale – kto i co? O tej zbitce wyrazów, która podbiła polski internet, opowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium... więcej
28.12.2021, 11’
Tego się nie da odzobaczyć
Słowa pod lupą
Pewne rzeczy chciałoby się odzobaczyć, inne – odzapamiętać, a jeszcze inne – odsłyszeć. Obserwatorium Językowe Uniwersytetu
Warszawskiego... więcej
Warszawskiego... więcej
21.12.2021, 10’
Umieć w – i nie tylko
Słowa pod lupą
Czy Państwo umieją w internety? A może w coś innego? O tym nowym zwrocie (i nie tylko o nim) porozmawiają Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z... więcej
14.12.2021, 13’
Łamiąca wiadomość
Słowa pod lupą
Na styku polszczyzny i języka angielskiego mogą powstawać całkiem zabawne słowa i konstrukcje. Porozmawiają o nich Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska... więcej
07.12.2021, 13’
Kangurki i borsuki
Słowa pod lupą
Czy chodzą Państwo w kangurkach i borsukach, nie mówiąc o marchewkach? Tym razem Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego UW... więcej
30.11.2021, 10’
Spoko, spox, pozdro, pzdr
Słowa pod lupą
Tym razem Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego UW przyjrzą się nowym skrótom: „pozdro”, „szacun”, „zazdro”, „spoko” itp.... więcej
23.11.2021, 11’
X, Y, Z
Słowa pod lupą
Gdy mówimy: pokolenia, jednym przychodzą do głowy „boomerzy”, a innym „pokolenie X”, „pokolenie Y”, „pokolenie Z”. O co chodzi – i skąd te nazwy?... więcej
16.11.2021, 12’
Smacznej kawusi
Słowa pod lupą
Miłego dzionka i smacznej kawusi – kto z nas nie widział na FB takiego pozdrowienia? Jak się okazuje, te miłe słowa są znakiem swoistej... więcej
09.11.2021, 10’
Zaraczanie
Słowa pod lupą
W dzisiejszym odcinku "Słów pod lupą" spróbujemy odpowiedzieć na pytanie, czym się raki raczą i jak się ma do tego zaraczanie. Zapraszamy! Agata... więcej
02.11.2021, 15’
O cmentariance i instamatce
Słowa pod lupą
Ostatnio powstało kilka słów, które nazywają osoby lansujące się w mediach społecznościowych. Porozmawiają o nich Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z... więcej
19.10.2021, 12’
Pan Kanapka
Słowa pod lupą
Pan Kanapka, Pan Tabletka, Pani Kredka, Pani Szczawiowa – kogo (lub co) tak nazywamy i dlaczego? O tym w najnowszym odcinku „Słów pod lupą”. W... więcej
12.10.2021, 10’
Atencja, atencjusz
Słowa pod lupą
W kolejnym odcinku „Słów pod lupą” Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego przyjrzą się dawnej i... więcej
05.10.2021, 9’
Hip-hopolo i chillout
Słowa pod lupą
Czym jest hip-hopolo? I co ma wspólnego z sacro polo oraz rock polo? No i – jak się ma do tego chillout? Zapraszamy na audycję poświęconą nowym... więcej
28.09.2021, 12’
O normalsach i wózkersach
Słowa pod lupą
Co ciekawego jest w słowach „dziaders”, „lokals” czy „wózkers”? Dlaczego lubimy tworzyć wyrazy z niby-angielskim zakończeniem „-ers”?... więcej
14.09.2021, 10’
Wspomnienia z holidejów
Słowa pod lupą
Wakacje za nami, ale… można je powspominać. A właściwie: jak się mówi o wakacjach? Czy mamy do tego jakieś nowe słowa? Zapraszamy!... więcej
07.09.2021, 11’
Środing przed piątuniem
Słowa pod lupą
Czym się różni środing od środy, a piątunio od piątku?... więcej
31.08.2021, 11’
Umówmy się mesiem na siłkę
Słowa pod lupą
Polszczyzna uwielbia zdrobnienia i spieszczenia. O najnowszych opowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu... więcej
10.08.2021, 10’
Jeszcze o jedzeniu...
Słowa pod lupą
Podczas ostatniego spotkania mówiliśmy o najnowszych nazwach potraw. Tym razem będziemy rozmawiać o tym, jaki jeszcze charakter mają nowe wyrazy... więcej
27.07.2021, 10’
Patotreści w patomieszkaniu
Słowa pod lupą
W ostatnich latach pojawiło się wiele słów z cząstką „pato-”: „patodeweloperka”, „patoosiedle”, „patoogródek”, „patotreści”, „patointeligencja”,... więcej
13.07.2021, 10’
Żenua na wizawisie
Słowa pod lupą
Lubimy przekręcać słowa pochodzące z obcych języków – albo wręcz tworzyć wyrazy stylizowane na obce. Na przykład francuskie. Dlaczego to robimy? Czym... więcej
06.07.2021, 9’
Bycie na stenbaju czy reset?
Słowa pod lupą
Od jakiegoś czasu obserwujemy ciekawe zjawisko – funkcjonowanie komputerów stało się podstawą metafor „ludzkich”. Mówimy o ludziach, posługując się... więcej
29.06.2021, 10’
Cytrynki, mundki i walentyny
Słowa pod lupą
Malucha – drogowego – nie trzeba nikomu przedstawiać. Ogórka – także. Inne samochody (i nie tylko) także mają nieoficjalne nazwy. A jakie? Zapraszamy... więcej
22.06.2021, 11’
Apartheid sanitarny i ...
Słowa pod lupą
Choć pandemia jest już z nami od półtora roku, to wciąż tworzymy nowe określenia, które się do niej odnoszą. Jednymi z ciekawszych są „apartheid... więcej
08.06.2021, 8’
Zbiorkom
Słowa pod lupą
Czym jest zbiorkom? Czy to poprawne słowo? Kto go używa i dlaczego? Zapraszamy!... więcej
01.06.2021, 9’
Madki i bombelki
Słowa pod lupą
Z okazji Dnia Dziecka – o tym, jak język się mści na niefrasobliwych rodzicach. Zapraszamy!... więcej
25.05.2021, 10’
Epicki, zacny i dekadencki
Słowa pod lupą
Miał być dekadencki tort, a wyszła epicka porażka – o starych słowach w nowych znaczeniach.... więcej
18.05.2021, 11’
Panu Bogu świeczkę, a diabłu?
Słowa pod lupą
Czasami zniekształcamy frazeologizmy. Zmieniamy im formę albo nadajemy im nowe znaczenie. Zamiast nie zasypiaj gruszek w popiele słychać nie zasypuj... więcej
11.05.2021, 9’
Kto płakał, jak sprzedawał?
Słowa pod lupą
Co mówi o nas (i o Niemcach) powiedzenie „Niemiec płakał, jak sprzedawał”? Dlaczego stało się ono na tyle atrakcyjne, że na jego wzór zaczęliśmy... więcej
04.05.2021, 9’
Holicy i maniacy
Słowa pod lupą
Czy kotoholik dogada się z psoholikiem? I co na to czekoladomaniacy? W tym odcinku weźmiemy pod lupę cząstki -holik i -maniak. Sprawdzimy, jakie... więcej
27.04.2021, 8’
Polubownik, czyli lajkers
Słowa pod lupą
Czy wszystko, co robimy w mediach społecznościowych, musi mieć swoją nazwę? Osoba, która „daje łapkę w górę” to „polubownik”, czyli „lajkers”. A jak... więcej
20.04.2021, 9’
Pieseł, koteł...
Słowa pod lupą
Skąd się wziął pieseł i dlaczego zyskał popularność? Audycja o piesełach, kotełach, myszełach, tygrysełach, a nawet ludziełach.... więcej
13.04.2021, 9’
O lenistwie ... językowym
Słowa pod lupą
Często wydaje nam się, że wiele nowych słów zwraca uwagę swoją nietypowością i żartobliwością. Na plażing można wszak zabrać pieseła, z którym zwykle... więcej
06.04.2021, 7’
Słownictwo wegańskie
Słowa pod lupą
Czy istnieje „wegańska kiełbasa”? Czym są „tofucznica” i „tofurnik”? O kim mówi się, że jest „mięsarianinem”, i czy ktoś taki pozwoli, by go... więcej
02.04.2021, 6’
Slot, za pan brat, Wielkanoc
Rozmówki polsko-kubańskie
Rozmówka o nowym, lecz coraz częściej używanym słowie „slot”, a także o starym frazeologizmie być z kimś za pan brat. Prof. Katarzyna Kłosińska... więcej
30.03.2021, 11’
Tabliczki trawnikowe
Słowa pod lupą
W jaki sposób formułowane są zakazy i prośby zamieszczane na tabliczkach widniejących na osiedlach? Co do nas bardziej przemawia: Zakaz wchodzenia na... więcej
26.03.2021, 8’
Epidemiczny, AstraZeneca...
Rozmówki polsko-kubańskie
Jaka jest różnica między przymiotnikami „epidemiczny” i „epidemiologiczny”? Jak odmieniać nazwę „AstraZeneca”? Czy słowo „sztuczny” ma związek ze... więcej
23.03.2021, 8’
Zaparkować pytanie, temat
Słowa pod lupą
Co robi człowiek, który „zaparkował pytanie” albo „parkuje temat”? Czy pytanie lub temat ma koła i hamulce oraz sprzęgło i gaz? Co to znaczy, że ktoś... więcej
19.03.2021, 8’
Niegramatyczny, Górny, migdały
Rozmówki polsko-kubańskie
Czy zdanie „Mogę od pana ogień” rzeczywiście jest niegramatyczne? Jak się nazywa żona pana Górnego? Dlaczego „migdały” w popularnym zwrocie są... więcej
16.03.2021, 11’
Język angielski na ulicach
Słowa pod lupą
Na naszych ulicach coraz więcej języka angielskiego: „barber shop”, „sushi bar”, „food truck”, „second hand”, „park&ride”, „bike&ride”, „show room”,... więcej
12.03.2021, 10’
Po próżnicy, ongiś, karambol
Rozmówki polsko-kubańskie
Dlaczego mówimy, że ktoś „strzępi sobie gębę po próżnicy”? Jaka jest różnica między „ongiś” a „onegdaj” i co te słowa znaczą? Skąd się wzięło słowo... więcej
09.03.2021, 10’
Mega, totalnie i strasznie
Słowa pod lupą
„Na imprezie było mega!” – czyli jak? W tym odcinku zapraszamy na rozmowę o „mega”, „totalnym”, „odjechanym”, „na maksa”, „szalenie”, „okropnie” i... więcej
05.03.2021, 8’
Co się zowie, żeński, kobiecy
Rozmówki polsko-kubańskie
Skąd się wzięło wyrażenie „... co się zowie”? Dlaczego mówimy „buty damskie”, ale „rodzaj żeński” i „choroby kobiece”? Jak pisać zaimki „ty”, „wy” w... więcej
02.03.2021, 10’
Nietypowe nazwy restauracji
Słowa pod lupą
Restauracje chcą się wyróżniać nie tylko smakiem serwowanych potraw, lecz także nazwami: nietypowymi, intrygującymi czy zawierającymi grę słów (jak... więcej
26.02.2021, 29’
Błędy, cieszyć się, forsa
Rozmówki polsko-kubańskie
Jaką wartość mają opracowania przedstawiające 100 najczęstszych błędów językowych? Czy poprawna jest konstrukcja „cieszyć się na coś”? Skąd się... więcej
23.02.2021, 9’
Koronawirus a język polski
Słowa pod lupą
Jak pandemia koronawirusa (zwanego przez niektórych „koronaświrusem”) odbiła się w języku? Czym są „koronalia” i „koronaferie”? Nosimy maseczki czy... więcej
19.02.2021, 9’
Testament, polubiać, rodzynki
Rozmówki polsko-kubańskie
Prof. Katarzyna Kłosińska opowiada o pochodzeniu słowa „testament” oraz omawia nowy czasownik „polubiać”. Mówi także o „chrupkach”, „rodzynkach”,... więcej
16.02.2021, 9’
Napisy na murach
Słowa pod lupą
„ŁKS robi herbatę z wody po parówkach”, „Widzew nagrywa ryby na dyktafon” – walka między klubami piłkarskimi toczy się nie tylko na boisku, ale i na... więcej
12.02.2021, 8’
Klepać biedę, najlepszy, chrust
Rozmówki polsko-kubańskie
Skąd się wziął zwrot „klepać biedę”? Czy poprawne są konstrukcje typu „trzeci najlepszy”, „drugi największy”? Jak nazywamy ciasteczka jadane w... więcej
05.02.2021, 8’
Miesięcznica, ważny, serwus
Rozmówki polsko-kubańskie
Po miesiącu od powstania Radia 357 prof. Kłosińska omawia stosunkowe nowe słowo „miesięcznica”. Wyjaśnia także związek między wyrazami „ważny”,... więcej
29.01.2021, 7’
Awers, dziad, Bydgoszcz
Rozmówki polsko-kubańskie
Czy „awers i awersja” mają wspólne pochodzenie? Skąd się wzięło określenie „dziad kalwaryjski”? Dlaczego „Bydgoszcz” jest rodzaju żeńskiego, a... więcej
22.01.2021, 9’
Kropka nienawiści, perły, IKEA
Rozmówki polsko-kubańskie
Prof. Katarzyna Kłosińska wyjaśnia, czym jest kropka nienawiści. Omawia także pochodzenie zwrotu „rzucać perły przed wieprze”. Na koniec odnosi się... więcej
15.01.2021, 9’
Żółtko, webinar, óśmi
Rozmówki polsko-kubańskie
Tematem tego odcinka jest znaczenie i pochodzenie zwrotu wciągnąć żółtko. Prof. Katarzyna Kłosińska wyjaśnia także, czym się różni (językowo) webinar... więcej
08.01.2021, 10’
Radio, tęsknić, na grupie
Rozmówki polsko-kubańskie
Pierwszy odcinek „Rozmówek polsko-kubańskich” poświęcony jest pochodzeniu słowa „radio” oraz zwrotowi „tęsknić po kimś”. Wyjaśnia także nową... więcej
