Idź do treści

Wspierasz? Zaloguj się! Nie wspierasz? Kliknij tu i zacznij :) ->

katarzyna.klosinska@radio357.pl
Link skopiowany. Podziel sie nim gdzie tylko chcesz!

Katarzyna Kłosińska

Całe zawodowe życie badam słowa. Naukowo analizuję współczesność polszczyzny, ale dla słuchaczy wgłębiam się w jej pradawne zakamarki, by wydobyć to, co wciąż ciekawe. Uwielbiam dzielić się odkryciami z tymi, których nasz język intryguje. W ciągu 30 lat pracy na UW i ponad 16 współpracy z radiem poznałam wielu takich zapaleńców. Gdybym nie była polonistką, byłabym romanistką albo socjologiem. Fascynację językiem francuskim realizuję z całkiem dobrym skutkiem od 43 lat, a namiastkę socjologii uprawiam, będąc socjolingwistką. Czasem organicznie potrzebuję wolności - spędzam wtedy kilka dni w Gdańsku, wchłaniając jego genius loci, a w Jelitkowie - jod. Często towarzyszy mi mąż i nastoletni syn. A od niedawna - Radio 357.
26.03.2024, 12’

Czy umiesz w wyjaśnianie?

Słowa pod lupą

Niektóre nowe słowa i konstrukcje od razu rzucają się w oczy, inne pojawiają się prawie niezauważalnie. O tych drugich  opowiedzą Agata Hącia i... więcej
19.03.2024, 10’

Smartfonowa szyja

Słowa pod lupą

Od dawna znamy zimny łokieć, a niedawno pojawiły się covidowe ramię i smartfonowa szyja. O co chodzi? O tym opowiedzą Agata Hącia i Katarzyna... więcej
12.03.2024, 11’

Ciarki wstydu

Słowa pod lupą

Jak opisujemy uczucie zażenowania? O tym opowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które zachęcają również do poznawania nowych wyrazów... więcej
08.03.2024, 7’

Kobieta, szczególnie w wieku balzakowskim

Rozmówki polsko-kubańskie

Jak dawniej nazywano osobę płci żeńskiej i czy to prawda, że „kobieta” była słowem obelżywym? Co to znaczy „wiek balzakowski”?... więcej
05.03.2024, 11’

Mem

Słowa pod lupą

Nie ma współczesnej kultury popularnej bez memów. Czyli bez czego? O tym opowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska,
które zachęcają również... więcej
27.02.2024, 11’

Biologia totalna

Słowa pod lupą

Czym jest biologia i co jest totalne, zasadniczo wiemy. Ale czym jest biologia totalna? O tym wyrażeniu opowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska,... więcej
23.02.2024, 6’

W spodniach zjadłby takiej kiełbaski

Rozmówki polsko-kubańskie

Dlaczego spodnie to spodnie, skoro są ubraniem wierzchnim? Jak mówić o jedzeniu kiełbaski?... więcej
20.02.2024, 7’

Ten uczuć, gdy masz zostawić komcia…

Słowa pod lupą

Uczuć, komcio, mesio – o tych słowach opowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które zachęcają również do poznawania nowych wyrazów... więcej
16.02.2024, 7’

Mąż zaufania w waterklozecie

Rozmówki polsko-kubańskie

Dziś rozmówka o żeńskich odpowiednikach wyrażeń „mąż zaufania”, „mąż stanu” oraz o „waterklozecie”... więcej
13.02.2024, 13’

E-

Słowa pod lupą

Czym się różni „e-hulajnoga” od „e-konta”? Czym jest „e-taca”, a czym „e-taxi”? O nowych słowach z początkową cząstką „e-” opowiedzą Agata Hącia i... więcej
09.02.2024, 5’

Czy ziści się próba zamieszczenia kontentu?

Rozmówki polsko-kubańskie

Skąd się wziął czasownik „ziścić się”? Kto może być kontent, gdy pokaże kontent?... więcej
06.02.2024, 10’

Silvers

Słowa pod lupą

Kim jest silvers? Czy reprezentuje srebrne tsunami? I co na to włosomaniacy? O ludziach opisywanych przez pryzmat włosów opowiedzą Agata Hącia i... więcej
02.02.2024, 5’

Rodzynki warte zachodu

Rozmówki polsko-kubańskie

Tym razem pani profesor i pan Kuba porozmawiają o nietypowym zachodzie i o rodzynkach.... więcej
30.01.2024, 12’

Placki w plackarni

Słowa pod lupą

Gdzie jadamy pierogi? W pierogarni, pierożarni, pierogerni czy  pierogowni? Co robimy w antykawiarni? O nazwach nowych lokali gastronomicznych... więcej
23.01.2024, 9’

W świecie sauny

Słowa pod lupą

Kto nie był w saunarium, nie zna trendów. Nie tylko językowych. Co nowego w słownictwie dotyczącym kultury dbania o ciało i duszę? O tym opowiedzą... więcej
19.01.2024, 7’

Włodarz włada, a jubilat obchodzi jubileusz (i nie tylko)

Rozmówki polsko-kubańskie

Tym razem Kuba Strzyczkowski wypyta prof. Kłosińską o włodarza, jubilata i solenizanta.... więcej
16.01.2024, 10’

Skrytoholik gra w chińczyka

Słowa pod lupą

Co nowego w słownictwie, tym razem alkoholowym? O tym opowiedzą  Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które zachęcają również do poznawania nowych... więcej
12.01.2024, 5’

Dowódca rodzajów sił zbrojnych w mieście stołecznym Warszawie   

Rozmówki polsko-kubańskie

Dlaczego mówimy „miasto stołeczne”, a nie „miasto stolicowe”, skoro chodzi o „stolicę”? Czy określenie „rodzaje sił zbrojnych” jest poprawne?... więcej
09.01.2024, 10’

wielkie pranie

Słowa pod lupą

Greenwashing, veganwashing, purplewashing, pinkwashing… Co się kryje za tymi słowami? Opowiedzą o tym Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które... więcej
05.01.2024, 8’

Ministra w dizajnerskim gabinecie

Rozmówki polsko-kubańskie

Wraz z nowym rządem powrócił temat form żeńskich – „ministra”, „ministerka” czy „pani minister”? Czy można spolszczać słowo „design” i pisać „dizajn”?... więcej
29.12.2023, 7’

W sejmie nie ma pasterzy        

Rozmówki polsko-kubańskie

Od czego pochodzą słowa dotyczące władzy ustawodawczej: „parlament”, „sejm”, „senat”? Dlaczego w dawnych kolędach występują formy „pasterzy” i... więcej
12.12.2023, 9’

Jaką lex dziś uchwalimy?

Słowa pod lupą

Już nie przepis, a lex? Co mówią o naszych czasach potoczne nazwy ustaw i rozporządzeń? Przyjrzy się temu Katarzyna Kłosińska, która zachęca również... więcej
05.12.2023, 10’

Fejsy i twarze

Słowa pod lupą

Twarz kryje się nie tylko w „twarzoksiążce”, ale też w innych słowach, które stosunkowo niedawno pojawiły się w polszczyźnie. W jakich? Opowiedzą o... więcej
28.11.2023, 11’

Czynszojad w mikroapartamentowcu

Słowa pod lupą

Czynszojad, mikroapartamentowiec, patodeweloperka – słowa opisujące współczesną rzeczywistość mieszkaniową. Opowie o nich Katarzyna Kłosińska z... więcej
24.11.2023, 5’

Dzisiejsza marność        

Rozmówki polsko-kubańskie

Co miał na myśli Mickiewicz, pisząc: „Kobieto, puchu marny!”? Dlaczego mówimy „dzisiaj”, „tutaj”, ale „dzisiejszy”, „tutejszy”?... więcej
21.11.2023, 12’

Śnieżynki, czyli truskawki

Słowa pod lupą

Czy śnieżynka może być truskawką? Z czym kojarzy się litera „x”. O tym opowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które zapraszają również do... więcej
17.11.2023, 7’

Trawa z kropką   

Rozmówki polsko-kubańskie

Czy „trawa” ma związek z „trawieniem”? Skąd się wzięła kropka?... więcej
14.11.2023, 10’

Pasta: z czym się ją je?

Słowa pod lupą

Ile w języku polskim jest PAST i dlaczego? O tym słowie – a właściwie o kilku równobrzmiących słowach – opowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska,... więcej
10.11.2023, 6’

Trefny czas przyszły

Rozmówki polsko-kubańskie

Co oznacza i skąd się wziął przymiotnik „trefny”? Czy poprawne są formy czasu przyszłego typu „będę pisała”, „będziemy spacerowali”?... więcej
07.11.2023, 10’

Poczęciny, zapłodniny, wydobyciny

Słowa pod lupą

Co obchodzicie: urodziny czy wydobyciny? A może zamiast urodzin poczęciny? O słowach stanowiących oręż w walce światopoglądowej Agata Hącia i... więcej
03.11.2023, 6’

Daj to badziewie koleżankom   

Rozmówki polsko-kubańskie

Skąd się wzięło „badziewie”? Czy zwracamy uwagę na błędną wymowę niektórych końcówek rzeczowników?... więcej
31.10.2023, 11’

Emogrzywka

Słowa pod lupą

Czym jest emogrzywka i o co ma wspólnego z Emo Martynką? O słowach EMO opowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które zapraszają również do... więcej
27.10.2023, 6’

Przyszła kryska na Matyska i obaj uczniowie

Rozmówki polsko-kubańskie

O jaką kryskę i o jakiego Matyska chodzi w powiedzeniu „Przyszła kryska na Matyska”? Jaka jest różnica między formami „obaj”, „oboje” i „oba”?... więcej
24.10.2023, 8’

Jak nie krew, to gen 

Słowa pod lupą

O dawnych i nowych sposobach mówienia o podobieństwie rodzinnym opowie Katarzyna Kłosińska, która wraz z Agatą Hącią zaprasza do Obserwatorium... więcej
20.10.2023, 5’

Beniaminek miał się z pyszna

Rozmówki polsko-kubańskie

Dlaczego drużynę awansującą do wyższej ligi nazywa się beniaminkiem. Co znaczy i skąd się zwrot „mieć się pyszna”?... więcej
17.10.2023, 9’

Przysłowia człowieka pracy 

Słowa pod lupą

Nasi przodkowie pracujący na roli tworzyli przysłowia, które stanowiły swoistą prognozę pogody. A my, pracujący w biurach czy sklepach, jakie... więcej
13.10.2023, 6’

Zareklamowali lwią część towaru

Rozmówki polsko-kubańskie

Dlaczego największą część czegoś nazywamy lwią częścią? Dlaczego „reklamować” coś to jednocześnie zachwalać to i zgłaszać do tego uwagi?... więcej
10.10.2023, 10’

Selfiaczek windziary 

Słowa pod lupą

Selfie z dzióbkiem czy focia z rąsi? O modzie na fotografowanie się wszędzie i w każdych okolicznościach i podążającymi za nią słowami opowie... więcej
06.10.2023, 7’

Dając jej zioło, wyświadczył niedźwiedzią przysługę

Rozmówki polsko-kubańskie

Skąd się wziął zwrot „wyświadczyć niedźwiedzią przysługę”? Która forma jest poprawna: „ziele” czy „zioło”?... więcej
03.10.2023, 11’

Jesteś z tym ok? 

Słowa pod lupą

Dziś opowiemy o kilku nowych kalkach z języka angielskiego. Nowe – ale czy poprawne? Zapraszamy również na stronę www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl... więcej
29.09.2023, 6’

Kierowcy tirów idą na wybory

Rozmówki polsko-kubańskie

Ciężarówki nazywamy tirami. Czy poprawnie? Czy apel „Idźcie do wyborów” jest poprawnie skonstruowany? A zdanie „Te wybory są o tym, czy Polacy będą... więcej
26.09.2023, 13’

Chillera utopia 

Słowa pod lupą

Czy miewamy chillerę utopię? Oddajemy się chillowanku? Czy możemy o sobie powiedzieć, że jesteśmy wychillowani? O słowach związanych z chilloutem... więcej
22.09.2023, 7’

Suknia chytrej roboty i rączy koń

Rozmówki polsko-kubańskie

Rozmowa o „rączym” i „chytrym” – przymiotnikach, które dawniej miały podobne znaczenie.... więcej
19.09.2023, 11’

Obserwowanie z polubianiem

Słowa pod lupą

Czy można obserwować kogoś, nie obserwując go? Czy można lubić kogoś, ale go nie polubić? Zastanowią się nad tym Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska,... więcej
15.09.2023, 4’

Pi razy oko odchudziła się o 10 kg   

Rozmówki polsko-kubańskie

Dlaczego utratę wagi nazywamy odchudzaniem, a nie odgrubianiem? Skąd się wzięło wyrażenie „pi razy oko”?... więcej
12.09.2023, 11’

frendzia

Słowa pod lupą

Nie tylko przyjaciółka i nie tylko psiapsi. Jest też frendziara. Jak długo z nami zostanie? O nowych słowach porozmawiają Agata Hącia i Katarzyna... więcej
08.09.2023, 10’

Straciliśmy tę kulawkę

Rozmówki polsko-kubańskie

Jedne słowa zanikają, inne przychodzą. Czy przez to słownik języka polskiego „przytył”, czy się „odchudził”? Dlaczego zamieniajmy tę na tą?... więcej
05.09.2023, 12’

testoza

Słowa pod lupą

Witaj, szkoło! Witaj, testozo? O nowych słowach CHOROBOWYCH porozmawiają Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które zapraszają również na... więcej
01.09.2023, 6’

Bierzemy na tapet sztukę

Rozmówki polsko-kubańskie

Czy „sztuczny” ma związek ze „sztuką”? Dlaczego mówimy „wziąć coś na tapet” (a nie: „na tapetę”?)... więcej
29.08.2023, 9’

Gniazdownik z sandwiczem

Słowa pod lupą

Jeśli masz około trzydziestki, to możesz być gniazdownikiem, a jeśli około pięćdziesiątki – sandwiczem. O nowych słowach dotyczących relacji... więcej
25.08.2023, 6’

Trafił w sedno z tym gofrem

Rozmówki polsko-kubańskie

Skąd się wziął zwrot „trafić w sedno”? Jak mówimy o jednym gofrze?... więcej
22.08.2023, 15’

Pieseł ma horom curke

Słowa pod lupą

O słowach i frazach, które rozpowszechniły się dzięki memom, opowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska. Zapraszają również na stronę... więcej
18.08.2023, 6’

Latem nie posiadała się z radości

Rozmówki polsko-kubańskie

Skąd „posiadać” w zwrocie mówiącym o wielkiej radości? Jeśli coś się działo w czerwcu, lipcu albo sierpniu, to o jakiej porze roku się działo?... więcej
11.08.2023, 7’

Przedszkolanek, przedszkolan?

Rozmówki polsko-kubańskie

Jak nazwać pana, który pracuje w przedszkolu? A pana, który wykonuje zabiegi kosmetyczne? Czego nas uczy skecz „Hydraulik” kabaretu Dudek?... więcej
04.08.2023, 6’

Legendarny złodziej, a do tego świetny

Rozmówki polsko-kubańskie

Dlaczego o czymś wspaniałym mówimy, że jest świetne? Czym musi się zasłużyć przestępca, byśmy go mogli określić jako legendarnego?... więcej
01.08.2023, 14’

Żenua, żenuncja, krindż, przypau

Słowa pod lupą

O czymś kompromitującym, żenującym mówimy na wiele różnych sposobów. Jakich? O tym porozmawiają Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które także... więcej
28.07.2023, 5’

Owe wątpia

Rozmówki polsko-kubańskie

Czy „wątpia” mają związek z „wątpieniem”? Czy zaimek „ów” odmienia się przez rodzaje?... więcej
21.07.2023, 6’

Nawiasem mówiąc, rozegrano 5 meczów

Rozmówki polsko-kubańskie

Dlaczego mówimy: „nawiasem mówiąc”, a nie „w nawiasie mówiąc”? Jak jest poprawnie: „meczy” czy „meczów”?... więcej
18.07.2023, 13’

Madka? Pefka!

Słowa pod lupą

Dlaczego „madka”, a nie „matka”? Czy to błąd ortograficzny? Porozmawiają o tym Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które także zachęcają do... więcej
14.07.2023, 7’

Zawadzkie – to nie przelewki

Rozmówki polsko-kubańskie

W kolejnej rozmowie prof. Katarzyna Kłosińska wyjaśni, skąd się wzięła fraza „To nie przelewki”, a także zrobi redaktorowi Kubie przepytywanko z... więcej
11.07.2023, 13’

Wiborowicz jako kąpielowicz

Słowa pod lupą

Grillowicz, żłobkowicz, weekendowicz, balangowicz – słowa nowe i stare, ale dużo mówiące o naszych potrzebach językowych (i nie tylko). Porozmawiają... więcej
04.07.2023, 12’

To spotkanie mogło być mejlem

Słowa pod lupą

Jak opisujemy świat korporacji i jak same korpoludki opisują swą pracę – o tym porozmawiają Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które także zachęcają... więcej
30.06.2023, 7’

Zachłysnąć się, mann

Rozmówki polsko-kubańskie

Dlaczego mówimy, że ktoś „zachłysnął się” sukcesem, studiami czy władzą? Dlaczego mówimy: „ta panna – tych panien”, ale „ta manna – tych mann”?... więcej
27.06.2023, 10’

Foch

Słowa pod lupą

Kto nigdy nie się foszył, niech pierwszy rzuci kamieniem! Na rozmowę o fochu i fochach zapraszają Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które także... więcej
23.06.2023, 8’

Pod gruszą z ojcem

Rozmówki polsko-kubańskie

Jakie jest pochodzenie słowa „ojciec”? Dlaczego pewną formę wypoczynku nazywamy „wczasami pod gruszą”?... więcej
20.06.2023, 11’

Listy naszych czasów

Słowa pod lupą

Listy towarzyszą nam wszędzie, czasami nie możemy się bez nich obyć. Są nawet aplikacje podpowiadające, jak je pisać. O co chodzi? Opowiedzą o tym... więcej
16.06.2023, 6’

Goffin na transparencie

Rozmówki polsko-kubańskie

Czy „transparent” ma związek ze słowem wskazującym na coś przezroczystego? Z kim Hubert Hurkacz rozegrał mecz: z Davidem Goffin czy z Davidem... więcej
13.06.2023, 12’

Julki i oskarki

Słowa pod lupą

Czy julki i oskarki są wnukami januszów i grażyn? O stereotypach przynoszonych przez imiona opowie Katarzyna Kłosińska, która także zachęca do... więcej
09.06.2023, 5’

Ziobro i płacz i zgrzytanie zębów

Rozmówki polsko-kubańskie

Skąd się wzięło wyrażenie „płacz i zgrzytanie zębów”? Czy nazwisko „Ziobro” się nie odmienia?... więcej
06.06.2023, 11’

Wegetować

Słowa pod lupą

Dlaczego wegetują nie tylko rośliny, ale także ludzie? I co ma to wspólnego z koniem? Na te pytania odpowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska,... więcej
02.06.2023, 7’

Psica, skonsultowany prezydent

Rozmówki polsko-kubańskie

„Psica” czy „suczka”? Co znaczy i czy jest poprawne zdanie „Prezydenta nie skonsultowano z ustawą”?... więcej
30.05.2023, 11’

Alfa, beta i bankomat

Słowa pod lupą

O mężczyznach w greckim alfabecie opowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które także zachęcają do odwiedzania strony zawierającej słownik... więcej
26.05.2023, 7’

Mać, matka, chłopaki, chłopacy

Rozmówki polsko-kubańskie

Czy „mać” ma związek z „matką”? „Chłopaki grali w piłkę” czy „Chłopaki grały w piłkę”?... więcej
23.05.2023, 11’

Bezkidka

Słowa po lupą

Kim jest bezkidka i jaki ma ona związek z przemianami obyczajowymi ? Na te pytania odpowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które także... więcej
19.05.2023, 6’

Skąd te troki?

Rozmówki polsko-kubańskie

Dlaczego ucieczkę, szybkie opuszczenie jakiegoś miejsca nazywamy braniem d… w
troki? Czy ma to związek z litewskim zamkiem?... więcej
12.05.2023, 6’

Wykapany ojciec, lata dwutysięczne

Rozmówki polsko- kubańskie

Skąd wzięło się określenie „wykapany ojciec”? Jak mówić o pierwszych dwóch dekadach naszego wieku?... więcej
09.05.2023, 13’

Ucórczona matronka

Słowa pod lupą

Bratamy się czy się siostrzymy? Kolegujemy się czy się koleżankujemy? O nowych słowach powstałych z potrzeby wyrównywania asymetrii płciowej w języku... więcej
02.05.2023, 8’

Żywa Barbie, żywy Ken

Słowa pod lupą

Czy lalki królują w naszej wyobraźni? Kim są żywa Barbie i żywy Ken? Na te pytani odpowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które także zachęcają... więcej
28.04.2023, 8’

Meteorolożka, metrolog

Rozmówki polsko-kubańskie

W słowniku języka polskiego funkcjonuje słowo meteorolożka, natomiast brak słowa metrolożka.... więcej
21.04.2023, 5’

Bez ogródek o świeżym

Rozmówki polsko-kubańskie

Czym była o ogródka, upamiętniona w wyrażeniu „bez ogródek”? Jeśli on jest świeży, to oni – jacy są?... więcej
14.04.2023, 7’

Gumno i grupa

Rozmówki polsko-kubańskie

Co robimy na grupie, a co robimy w grupie? Po czym oddalał się pacjent młodej lekarki?... więcej
11.04.2023, 9’

Na spokoju czy na wkurzu?

Słowa pod lupą

Oburz, wściek, wnerw – co w nich nowego, a co starego? O staro-nowych sposobach mówienia o nieprzyjemnych stanach emocjonalnych opowiedzą Agata Hącia... więcej
07.04.2023, 7’

Mówimy z przekąsem o przekąsce

Rozmówki polsko-kubańskie

Powiedzieć coś z przekąsem – skąd się wziął ten zwrot? Czy ma on związek z jedzeniem przekąsek i zakąsek?... więcej
04.04.2023, 59’

Chwaliposty i żalposty

Słowa pod lupą

Czy przechwałki i wyżalanie się są w modzie? Dziś o chwalipostach i żalpostach opowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które także zachęcają do... więcej
31.03.2023, 9’

Kosowar żyje na kocią łapę

Rozmówki polsko-kubańskie

Skąd się wziął zwrot „żyć z kimś na kocią łapę”?. Jaka jest poprawna nazwa mieszkańca Kosowa?... więcej
28.03.2023, 10’

O lagach i lagach

Słowa pod lupą

Czy zawodnik, który stosuje taktykę „lagi na Lewego”, ma „laga życiowego”? O różnych lagach w najnowszym słownictwie opowiedzą Agata Hącia i... więcej
24.03.2023, 10’

Rozwydrzony bachor

Rozmówki polsko-kubańskie

Czy wydra to zwierzę rozwydrzone? Co ma wspólnego bachor ze światem przestępczym. O tym w „Rozmówkach polsko-kubańskim” będzie rozmawiać red. Ernest... więcej
21.03.2023, 12’

Szuria

Słowa pod lupą

Tym razem o tym, kim jest szur i czym jest szuria, a także zastanowią się nad tym, co nowe mówią o naszej rzeczywistości. Słowa te (a także całe... więcej
17.03.2023, 9’

Tylko i wyłącznie obciach

Rozmówki polsko-kubańskie

Dlaczego coś złego i przynoszącego wstyd nazywamy obciachem? Czy „tylko i wyłącznie” jest niepoprawne?... więcej
15.03.2023, 12’

Gramatyczny nazista

Słowa pod lupą

W Polsce (i nie tylko) propagowanie nazizmu jest karalne, ale… jak grzyby po deszczu wyrastają gramatyczni naziści. O co chodzi? W „Słowach pod lupą”... więcej
10.03.2023, 9’

Biegun, upraszczanie zaimków

Rozmówki polsko-kubańskie

Tym razem prof. Katarzyna Kłosińska i red. Kuba Strzyczkowski porozmawiają o biegunach – w kontekście konia na biegunach oraz Arktyki i Antarktyki.... więcej
07.03.2023, 11’

Sojowy elektorat, sojowy chłopiec

Słowa pod lupą

W kolejnym odcinku „Słów pod lupą” Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska zastanowią się, co wspólnego ma „sojowy elektorat” czy „sojowy chłopiec” z sosem... więcej
03.03.2023, 9’

Wierutny. Podajemy czas

Rozmówki polsko-kubańskie

Dlaczego mówimy, że bzdura, kłamstwo, fałsz itp. są wierutne? Jak poprawnie po polsku podawać czas?... więcej
24.02.2023, 8’

Ruska onuca i inne ślady wojny w naszym języku

Rozmówki polsko-kubańskie

„Ruska onuca”, „idi na…”, „pierogi ukraińskie”, „put-out” – to tylko część słownictwa, które pojawiło się w naszym języku pod wpływem wojny w... więcej
21.02.2023, 11’

Święto ku czci

Słowa pod lupą

Z okazji Międzynarodowego Dnia Języka Polskiego spróbujemy odpowiedzieć na pytanie, ile cukru jest w cukrze, a języka polskiego w języku polskim.... więcej
17.02.2023, 8’

Bukareszteński, powetować

Rozmówki polsko-kubańskie

„Bukaresztańska dziewiątka” czy „bukareszteńska dziewiątka”? Czy „powetowanie strat” ma związek z „zawetowaniem ustawy”?... więcej
14.02.2023, 10’

Shipować czy romantyzować?

Słowa pod lupą

O nowych słowach związanych z „relacjami romantycznymi” opowie Katarzyna Kłosińska, która zaprasza także na stronę... więcej
10.02.2023, 9’

Otwarty, otworzony

Rozmówki polsko-kubańskie

Skoro mówimy: „otworzyć drzwi”, to dlaczego nie mówimy „otworzone drzwi”, tylko „otwarte drzwi”? Czy obie formy są poprawne?... więcej
07.02.2023, 9’

Kaczkomat, tacomat i inne -maty

Słowa pod lupą

Kolejny odcinek „Słów pod lupą” jest poświęcony nowym słowom z cząstką -mat, szczególnie tym, których znaczenie nie jest oczywiste. Opowie o nich... więcej
03.02.2023, 8’

Radziecki i sowiecki

Rozmówki polsko-kubańskie

Czy popełnia błąd ten, kto mówi o granicy polsko-radzieckiej z 1939 roku? Czy należy zastąpić „radziecki” „sowieckim”? A może jest odwrotnie – błąd... więcej
27.01.2023, 7’

Herbata i stu pięćdziesięciu żołnierzy

Rozmówki polsko-kubańskie

Dlaczego język polski jest wyjątkowy (na tle innych języków używanych w Europie), jeśli chodzi o nazwę herbaty? Czy zdanie „Jechał ze stu... więcej
24.01.2023, 11’

Bez kitu!

Słowa pod lupą

Jaką drogę przeszło słowo „kit”? Wiedzie ona od uszczelniania okien do wyrażania zdziwienia. O tym opowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska,... więcej
20.01.2023, 7’

Jajko Kolumba i twardy orzech do zgryzienia

Rozmówki polsko-kubańskie

Skąd się wzięło i co znaczy określenie „jajko Kolumba”? Czy frazeologiczny „orzech do zgryzienia” musi być twardy?... więcej
17.01.2023, 11’

Autorzy słów

Słowa pod lupą

Żeby słowo weszło do powszechnego obiegu, musi się spodobać wielu ludziom. Zwykle nie wiemy, kto dane słowo wymyślił, ale są wyjątki. Jakie? O tym... więcej
13.01.2023, 6’

Dookoła wojtek i zapomnieć

Rozmówki polsko-kubańskie

Skąd się wzięły wyrażenia „dookoła wojtek” i „w koło macieju”? Która forma jest poprawna: „Zapomniał przynieść prezent” czy „Zapomniał przynieść... więcej
10.01.2023, 12’

Twoja stara

Słowa pod lupą

Co nowego u twojej starej? Odpowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego UW (www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl).... więcej
06.01.2023, 8’

Cyfryzacja a dygitalizacja i święto Trzech Króli

Rozmówki polsko-kubańskie

Jaki związek ma „cyfryzacja” z „cyfrą”? Skąd się wzięła „dygitalizacja”? A może „digitalizacja”? Czy w nazwie święta Trzech Króli jest błąd językowy?... więcej
03.01.2023, 10’

Petarda

Słowa pod lupą

Dlaczego lubimy petardy? Opowiedzą o tym Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego UW (www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl).... więcej
30.12.2022, 9’

Niebiańskie cyfry czy niebieskie liczby?

Rozmówki polsko-kubańskie

Tym razem prof. Kłosińska upora się z pochodzeniem przymiotników „niebieski” i „niebiański” oraz wyjaśni różnicę między „cyfrą” a „liczbą”.... więcej
27.12.2022, 13’

Kto wymyśla nowe słowa?

Słowa pod lupą

Na stronie www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl powstaje słownik najnowszych wyrazów. Ale skąd się one biorą? To wyjaśnią Agata Hącia i Katarzyna... więcej
20.12.2022, 10’

Przedświąteczne porządki

Słowa pod lupą

Przed świętami robimy porządki i coś sobie postanawiamy. I czasami sięgamy po nowe słowa. Na przykład: kim jest declutter? Nie tylko o tym wyrazie... więcej
13.12.2022, 10’

Essa, odklejka

Słowa pod lupą

Jesteśmy na odklejce, a może i na essie? „Słowa pod lupą” zajmą się tym razem słowami młodzieżowymi: „essa” i „odklejka”.... więcej
06.12.2022, 11’

Holicy i maniacy

Słowa pod lupą

Czy każdy -maniak cierpi na manię, a każdy -holik jest od czegoś uzależniony? O słowach z tymi cząstkami opowiedzą dziś Katarzyna Kłosińska i Agata... więcej
29.11.2022, 7’

Czasownicy a czasowniki

Słowa pod lupą

Jak z przedmiotu czy zjawiska stać się człowiekiem? A jak z człowieka stać się przedmiotem? O urzeczowionych ludziach i uczłowieczonych rzeczach... więcej
25.11.2022, 7’

Niechlujny kibic w Dosze

Rozmówki polsko-kubańskie

Prof. Katarzyna Kłosińska odpowie na pytanie, czy istniał kiedyś przymiotnik „chlujny”, skoro istnieje „niechlujny”, a także wyjaśni, jak brzmi... więcej
18.11.2022, 9’

Dedykowane uszczelki i to okno

Rozmówki polsko-kubańskie

Czym się różni „krem dedykowany do cery suchej” od „wiersza dedykowanego mamie”? Dlaczego powinniśmy mówić „to okno”, „to dziecko”, „to jabłko” i nie... więcej
15.11.2022, 11’

Środing dziadersa

Słowa pod lupą

Life is brutal, full of zasadzkas and niespodziankas, szczególnie gdy zewsząd czyhają słowa ni to polskie, ni to angielskie. O nich opowie Katarzyna... więcej
08.11.2022, 13’

Rzepiara i patusiara

Słowa pod lupą

Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego przyjrzą się przejawom językowej emancypacji kobiet.... więcej
25.10.2022, 11’

Kiełba na dzielni

Słowa pod lupą

Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego przyjrzą się temu, w jaki sposób lubimy skracać słowa i co z... więcej
18.10.2022, 10’

Wyszczep i proszczep

Słowa pod lupą

Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego przyjrzą się wyszczepom i proszczepom i zastanowią się, co te... więcej
04.10.2022, 14’

XD i pismo obrazkowe

Słowa pod lupą

Słyszymy głosy (narzekania), że obrazki zastępują nam pismo. Czy to prawda? A jeśli tak, to czy się tego obawiać? Literowo-obrazkowym zjawiskom w... więcej
27.09.2022, 16’

Z czym może się kojarzyć konflikt?

Słowa pod lupą

Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego omówią nowe wariacje na temat starego frazeologizmu burza w... więcej
20.09.2022, 9’

Obwarzanek

Słowa pod lupą

W dzisiejszym odcinku główną rolę odegra obwarzanek. Oczywiście w nowych znaczeniach. Zaprasza Agata Hącia w imieniu Obserwatorium Językowego... więcej
13.09.2022, 11’

Freeganin na skipie

Słowa pod lupą

Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego omówią słowa, które świadczą o tym, że zaczynamy traktować... więcej
06.09.2022, 12’

Vibe mistrza drugiego planu

Słowa pod lupą

Kim jest mistrz drugiego planu, który często kradnie show – i dlaczego zwykle ma vibe – o tym opowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z... więcej
30.08.2022, 12’

Rowerować czy kawkować?

Słowa pod lupą

Ile jest starego, a ile nowego w takich czasownikach jak „rowerować”, „kawkować” czy „lajkować” – opowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z... więcej
23.08.2022, 12’

Janusz

Słowa pod lupą

Dziś rządzi janusz. Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego opowiedzą, skąd się to słowo wzięło, co... więcej
16.08.2022, 12’

Film nie dowiózł

Słowa pod lupą

Dziś Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego wyjaśnią, o co chodzi w zdaniach „Film nie dowiózł” czy... więcej
02.08.2022, 10’

Używka

Słowa pod lupą

Dziś o używkach – na przykład muzycznych. Zapraszają Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego.... więcej
26.07.2022, 13’

Całuśny, sweetaśny

Słowa pod lupą

Dziś Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego porozmawiają o dwóch „miłych” słowach: „całuśny” i... więcej
12.07.2022, 13’

Szczucie cycem, kaszojad

Słowa pod lupą

Co o naszym stosunku do macierzyństwa mówią nowe słowa i wyrażenia, takie jak „szczucie cycem” i „kaszojad”?... więcej
05.07.2022, 8’

Plażing, glamping i jachtostop

Słowa pod lupą

Dziś opowiemy o nowych słowach związanych ze sposobem spędzania wolnego czasu, zwłaszcza w wakacje. Zaprasza Agata Hącia w imieniu Obserwatorium... więcej
28.06.2022, 12’

O mireczkach i mirabelkach

Słowa pod lupą

W dzisiejszym odcinku „Słów pod lupą” Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego rozmawiają o mirkach i... więcej
24.06.2022, 8’

Zadać komuś bobu / seminarium

Rozmówki polsko-kubańskie

O co chodzi z bobem i co łączy seminaria duchowne z magisterskimi? Kubie Strzyczkowskiemu i słuchaczom wyjaśnia profesor Katarzyna Kłosińska z... więcej
21.06.2022, 10’

Zrobić komuś dzień

Słowa pod lupą

Dziś o śmieszno-strasznych kalkach językowych. Zapraszają Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska w imieniu Obserwatorium Językowego UW.... więcej
14.06.2022, 9’

Bezdzietna lambadziara

Słowa pod lupą

O walce na słowa między „madkami” a „bezdzietnymi lambadziarami”... więcej
31.05.2022, 12’

Oczu kąpiel

Słowa pod lupą

Komu potrzebna jest oczu kąpiel i po co się ją stosuje? O nowym wyrażeniu, które weszło do współczesnego języka z XIX-wiecznych poradników medycznych.... więcej
24.05.2022, 10’

Pudle, bejbiki i kok samuraja

Słowa pod lupą

Dziś opowiemy o nowych nazwach odnoszących się do włosów. Zgłębimy tajemnice słownika włosomaniaczek, ale także przypomnimy, czym są pekaesy i do... więcej
17.05.2022, 12’

Saszetka

Słowa pod lupą

Saszetka, nerka, kołczan prawilności, piterek – słowa nazywające małą (zwykle męską) torebkę.... więcej
10.05.2022, 11’

Rozkminka

Słowa pod lupą

Dziś będziemy rozkminiać „rozkminkę”. Kminią Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego.... więcej
26.04.2022, 12’

Ratownik żywności

Słowa pod lupą

Tym razem Obserwatorium Językowe Uniwersytetu Warszawskiego przyjrzy się słowom, które pojawiły się w związku z ideą „zero waste”.... więcej
19.04.2022, 12’

Brodologia

Słowa pod lupą

W dzisiejszych „Słowach pod lupą” Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego UW opowiedzą o brodologii i innych -logiach.... więcej
12.04.2022, 11’

O przyjaźni – inaczej

Słowa pod lupą

„Psiapsi”, „BFF”, „m8” – nowe słowa nazywające koleżanki i przyjaciółki.... więcej
05.04.2022, 11’

10 ziko

Słowa pod lupą

10 ziko, czyli 10 zeta, czyli o tym, jak nazywamy pieniądze.... więcej
22.03.2022, 10’

Specjalna operacja

Słowa pod lupą

W dzisiejszych „Słowach pod lupą” Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska przyjrzą się specjalnej operacji językowej polegającej na
obśmiewaniu... więcej
18.03.2022, 12’

Doznać, rozpuścić

Rozmówki polsko-kubańskie

Czy pociąg może „doznać opóźnienia”, a system „doznać awarii”? Dlaczego o osobie, która ma za dużo swobody, mówimy, że jest „rozpuszczona jak... więcej
15.03.2022, 11’

Kozak i przekozak

Słowa pod lupą

W dzisiejszych „Słowach pod lupą” Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska omówią bogatą rodzinę „kozackich” wyrazów i związków frazeologicznych.... więcej
08.03.2022, 10’

Nie stygmatyzujmy!

Słowa pod lupą

W dzisiejszych „Słowach pod lupą” Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska omówią słowa, które krzywdzą, choć ci, którzy je wypowiadają, wcale nie mają... więcej
01.03.2022, 11’

Demilitaryzacja i denazyfikacja

Słowa pod lupą

W dzisiejszych, niewesołych, „Słowach pod lupą” Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska rozłożą na czynniki pierwsze słowa demilitaryzacja i denazyfikacja,... więcej
22.02.2022, 11’

Adopciny i adopciak

Słowa pod lupą

W dzisiejszych „Słowach pod lupą” Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska omówią nowe słowa, którymi opisujemy świat zwierząt domowych.... więcej
15.02.2022, 14’

Śmiechać i smutać

Słowa pod lupą

Czasem chce nam się śmiać, a czasem płakać. A czasem płaczemy przez łzy. W dzisiejszym odcinku „Słów pod lupą” o nowych słowach związanych ze... więcej
08.02.2022, 9’

O drapieżcach i predatorach

Słowa pod lupą

Predator – kim jest i jak się znalazł w polszczyźnie? Czy można go spotkać na drapieżnej konferencji? O najnowszych „drapieżnych” słowach opowie... więcej
01.02.2022, 10’

Czy mitygować ryzyko?

Słowa pod lupą

O mitygowaniu ryzyka, o zwinnych firmach i o tym, co wynika z nadawania słowom nowych znaczeń porozmawiają Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z... więcej
25.01.2022, 10’

Czy keczupować dzieci?

Słowa pod lupą

O keczupie i keczupowaniu w wersji z pomidorem-19, czyli o tym, jak niektórzy próbują oszukać algorytmy.... więcej
18.01.2022, 10’

Deszczośnieg

Słowa pod lupą

Deszczośnieg czy śniegodeszcz? A może styczniopad? O kilku nowych słowach związanych z pogodą opowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z... więcej
04.01.2022, 11’

Ale urwał!

Słowa pod lupą

Ale urwał! Ale – kto i co? O tej zbitce wyrazów, która podbiła polski internet, opowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium... więcej
28.12.2021, 11’

Tego się nie da odzobaczyć

Słowa pod lupą

Pewne rzeczy chciałoby się odzobaczyć, inne – odzapamiętać, a jeszcze inne – odsłyszeć. Obserwatorium Językowe Uniwersytetu
Warszawskiego... więcej
21.12.2021, 10’

Umieć w – i nie tylko

Słowa pod lupą

Czy Państwo umieją w internety? A może w coś innego? O tym nowym zwrocie (i nie tylko o nim) porozmawiają Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z... więcej
14.12.2021, 13’

Łamiąca wiadomość

Słowa pod lupą

Na styku polszczyzny i języka angielskiego mogą powstawać całkiem zabawne słowa i konstrukcje. Porozmawiają o nich Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska... więcej
07.12.2021, 13’

Kangurki i borsuki

Słowa pod lupą

Czy chodzą Państwo w kangurkach i borsukach, nie mówiąc o marchewkach? Tym razem Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego UW... więcej
30.11.2021, 10’

Spoko, spox, pozdro, pzdr

Słowa pod lupą

Tym razem Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego UW przyjrzą się nowym skrótom: „pozdro”, „szacun”, „zazdro”, „spoko” itp.... więcej
23.11.2021, 11’

X, Y, Z

Słowa pod lupą

Gdy mówimy: pokolenia, jednym przychodzą do głowy „boomerzy”, a innym „pokolenie X”, „pokolenie Y”, „pokolenie Z”. O co chodzi – i skąd te nazwy?... więcej
16.11.2021, 12’

Smacznej kawusi

Słowa pod lupą

Miłego dzionka i smacznej kawusi – kto z nas nie widział na FB takiego pozdrowienia? Jak się okazuje, te miłe słowa są znakiem swoistej... więcej
09.11.2021, 10’

Zaraczanie

Słowa pod lupą

W dzisiejszym odcinku "Słów pod lupą" spróbujemy odpowiedzieć na pytanie, czym się raki raczą i jak się ma do tego zaraczanie. Zapraszamy! Agata... więcej
02.11.2021, 15’

O cmentariance i instamatce

Słowa pod lupą

Ostatnio powstało kilka słów, które nazywają osoby lansujące się w mediach społecznościowych. Porozmawiają o nich Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z... więcej
19.10.2021, 12’

Pan Kanapka

Słowa pod lupą

Pan Kanapka, Pan Tabletka, Pani Kredka, Pani Szczawiowa – kogo (lub co) tak nazywamy i dlaczego? O tym w najnowszym odcinku „Słów pod lupą”. W... więcej
12.10.2021, 10’

Atencja, atencjusz

Słowa pod lupą

W kolejnym odcinku „Słów pod lupą” Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego przyjrzą się dawnej i... więcej
05.10.2021, 9’

Hip-hopolo i chillout

Słowa pod lupą

Czym jest hip-hopolo? I co ma wspólnego z sacro polo oraz rock polo? No i – jak się ma do tego chillout? Zapraszamy na audycję poświęconą nowym... więcej
28.09.2021, 12’

O normalsach i wózkersach

Słowa pod lupą

Co ciekawego jest w słowach „dziaders”, „lokals” czy „wózkers”? Dlaczego lubimy tworzyć wyrazy z niby-angielskim zakończeniem „-ers”?... więcej
14.09.2021, 10’

Wspomnienia z holidejów

Słowa pod lupą

Wakacje za nami, ale… można je powspominać. A właściwie: jak się mówi o wakacjach? Czy mamy do tego jakieś nowe słowa? Zapraszamy!... więcej
07.09.2021, 11’

Środing przed piątuniem

Słowa pod lupą

Czym się różni środing od środy, a piątunio od piątku?... więcej
31.08.2021, 11’

Umówmy się mesiem na siłkę

Słowa pod lupą

Polszczyzna uwielbia zdrobnienia i spieszczenia. O najnowszych opowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu... więcej
10.08.2021, 10’

Jeszcze o jedzeniu...

Słowa pod lupą

Podczas ostatniego spotkania mówiliśmy o najnowszych nazwach potraw. Tym razem będziemy rozmawiać o tym, jaki jeszcze charakter mają nowe wyrazy... więcej
27.07.2021, 10’

Patotreści w patomieszkaniu

Słowa pod lupą

W ostatnich latach pojawiło się wiele słów z cząstką „pato-”: „patodeweloperka”, „patoosiedle”, „patoogródek”, „patotreści”, „patointeligencja”,... więcej
13.07.2021, 10’

Żenua na wizawisie

Słowa pod lupą

Lubimy przekręcać słowa pochodzące z obcych języków – albo wręcz tworzyć wyrazy stylizowane na obce. Na przykład francuskie. Dlaczego to robimy? Czym... więcej
06.07.2021, 9’

Bycie na stenbaju czy reset?

Słowa pod lupą

Od jakiegoś czasu obserwujemy ciekawe zjawisko – funkcjonowanie komputerów stało się podstawą metafor „ludzkich”. Mówimy o ludziach, posługując się... więcej
29.06.2021, 10’

Cytrynki, mundki i walentyny

Słowa pod lupą

Malucha – drogowego – nie trzeba nikomu przedstawiać. Ogórka – także. Inne samochody (i nie tylko) także mają nieoficjalne nazwy. A jakie? Zapraszamy... więcej
22.06.2021, 11’

Apartheid sanitarny i ...

Słowa pod lupą

Choć pandemia jest już z nami od półtora roku, to wciąż tworzymy nowe określenia, które się do niej odnoszą. Jednymi z ciekawszych są „apartheid... więcej
doładowanie ...