Izabela Woźniak

Jakie elementy naszej twarzy sprawiają, że jesteśmy atrakcyjny dla drugiej osoby? Co zwiększa szanse na znalezienie partnerki lub partnera? Jak symetryczna twarz wpływa na płeć przeciwną? O tym w kolejnym odcinku „Ewolucjonistów, czyli jak zostać człowiekiem,” Izabela Woźniak rozmawia z prof. Urszulą Marcinkowską z Instytutu Zdrowia Publicznego Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Kim była Denny i gdzie poza tolkienowskim Śródziemiem żyli hobbici? Ilu kuzynów miał Homo sapiens? Bo jeszcze kilkadziesiąt tysięcy lat temu sapiens nie był jedynym gatunkiem człowieka żyjącym na Ziemi. Co stało się więc, że zostaliśmy sami i zmietliśmy konkurentów z powierzchni? O tym Izabela Woźniak rozmawia z doktorem Marcinem Ryszkiewiczem, geologiem, ewolucjonistą i popularyzatorem nauki.

Co mówią geny zachowane w starych kościach? I jakie tajemnice kryją? Czy można z nich odtworzyć wymarłe gatunki? O antycznym DNA zrobiło się głośno, kiedy Svante Pääbo dostał w październiku nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny. Szwedzki biolog jeszcze w latach 90. ubiegłego wieku przeanalizował przepływ pradawnych genów do naszych czasów i udowodnił, że mają one wpływ na współcześnie żyjących ludzi. Jego odkrycia zapoczątkowały rozwój nowej dziedziny - paleogenomiki, zajmującej się odtworzeniem starożytnych genomów. Po co się je bada i czym jest antyczne DNA, o tym Izabela Woźniak rozmawia z doktor Martyną Molak-Tomsią z Laboratorium Paleogenetyki i Genetyki Konserwatorskiej przy Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego.

Jak to możliwe, że ktoś z nami nie spokrewniony, może fizycznie wyglądać tak jak my? Czy każdy ma gdzieś na świecie sobowtóra a jeśli tak, to ilu ich może być? W 14. odcinku „Ewolucjonistów, czyli jak zostać człowiekiem” Izabela Woźniak rozmawia o tym z genetykiem i biologiem molekularnym dr. hab Mirosławem Kwaśniewskim, kierownikiem Centrum Bioinformatyki i Analizy Danych Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku oraz założycielem IMAGENE.ME.

Historia ludzkości wciąż kryje przed nami wiele tajemnic. Iza Woźniak, podążając śladami naszych odległych przodków oraz korytarzami akademickimi, by rozmawiać ze specjalistami z dziedzin archeologii, antropologii czy geologii, odkrywa je w "Ewolucjonistach". W pierwszym tej jesieni odcinku pyta: Czy Neandertalczycy znali się na rodzajach skał i i byli pradawnymi góralami? I czy potrafili szyć? Co sprawiło, że mogli przetrwać tęgie, nawet pięćdziesięcio stopniowe mrozy? I czy kanibalami bywali z rozsądku czy byli raczej smakoszami? Odcinek o pierwszym europejskim gatunku człowieka, czyli neandertalczyku. Izabela Woźniak rozmawia o tym z dr Magdaleną Cieślą z Zakładu Archeologii Epoki Kamienia Uniwersytetu Jagiellońskiego. Cała seria dostępna pod adresem: https://radio357.pl/twoje357/audycje/ewolucjonisci-tylko-w-twoje-357/.

Australopitek, Homo erectus, homo habilis - ilu mieliśmy przodków i czy poznaliśmy już wszystkich? W najnowszym odcinku będzie o naszym drzewie genealogicznym. I o tym, że nasza historia nie jest taka prosta, a pochodzenie człowieka to wielka zagadka historii i bardzo skomplikowana układanka. Izabela Woźniak rozmawia z profesorem Wiesławem Krzemińskim, zoologiem i paleontologiem z Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt Polskiej Akademii Nauk w Krakowie.

Czy znali się na rodzajach skał i i byli pradawnymi góralami? I czy potrafili szyć? Co sprawiło, że mogli przetrwać tęgie, nawet 50-cio stopniowe mrozy? I czy kanibalami bywali z rozsądku czy byli raczej smakoszami? Odcinek o pierwszym europejskim gatunku człowieka, czyli neandertalczyku. Izabela Woźniak rozmawia o tym z dr Magdaleną Cieślą z Zakładu Archeologii Epoki Kamienia Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Kiedy człowiek odkrył w sobie talent do malowania i rzeźbienia? Czy to możliwe, że ponad 30 tysięcy lat temu potrafił tworzyć obrazy niczym kadry z filmów? Do czego człowiekowi potrzebna była sztuka? Czy słynne malunki z jaskiń we Francji i Hiszpanii sprzed 30 tysięcy lat to najstarsze znane nam dziś dzieła człowieka? I czy owe malunki ozdabiały jaskinie, w których mieszkali czyli ich domy? Czy artyści tworzący rzeźby czy malunki byli podziwiani przez innych współcześnie żyjących? O tym, w ostatnim przed wakacjami, 11. odcinku podcastu Iza Woźniak rozmawia z dr Andrzejem Boczarowskim, paleontologiem, ewolucjonistą z Instytutu Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego.

Dlaczego pies stał się najwierniejszym towarzyszem człowieka? Kto kogo udomowił: człowiek psa czy pies człowieka? I dlaczego między człowiekiem a psem jest tak wyjątkowa więź, jakiej nie ma między nami a innymi zwierzętami… O tym Iza Woźniak rozmawia z badaczką tematu, dr hab. Martą Osypińską z Zakładu Archeologii Pozaeuropejskiej, Instytutu Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego.

Dlaczego pies stał się najwierniejszym towarzyszem człowieka? Kto kogo udomowił: człowiek psa czy pies człowieka? I dlaczego między człowiekiem a psem jest tak wyjątkowa więź, jakiej nie ma między nami a innymi zwierzętami… O tym Iza Woźniak rozmawia z badaczką tematu, dr hab. Martą Osypińską z Zakładu Archeologii Pozaeuropejskiej, Instytutu Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego.

Dlaczego najwięcej otyłych ludzi mieszka na wyspach Oceanii ale mieszkańcy tylko jednej z jej wysp - wyspy Samoa - nie chorują na cukrzycę? Skoro płodzenie dzieci mamy w genach, to dlaczego niektórzy nie chcą mieć dzieci? Dlaczego w przeszłości stres ratował życie naszym przodkom a dziś rujnuje nas rujnuje? O tym wszystkim Izabela Woźniak rozmawia z prof. Urszulą Marcinkowską z Wydziału Antropologii Uniwersytetu Yale oraz Instytutu Zdrowia Publicznego Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Dlaczego nauczyliśmy się mówić i kiedy zaczęliśmy używać języka? Kto zaczął pierwszy i jak porozumieliśmy się, zanim nauczyliśmy się mówić? Czy to możliwe, że kiedyś byliśmy milczącymi istotami? I czy mowa ludzka wykształciła się, byśmy mogli ze sobą współpracować czy rywalizować? A może to sprawka naszego dużego mózgu… Ten odcinek "Ewolucjonistów" będzie o tym, skąd wzięła się mowa i język. I o tym autorka podcastu Iza Woźniak rozmawia z dr. hab. Sławomirem Wacewiczem, profesorem Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu - językoznawcą i ewolucjonistą, który kieruje Centrum Badań nad Ewolucją Języka na UMK oraz jest współautorem książki "Ewolucja języka. W stronę hipotez gesturalnych".

Ukraińskich uczniów przybywa każdego dnia. Do polskich szkół zapisanych jest już ponad 70 tysięcy. Najwięcej w Warszawie i innych dużych miastach, ale w mniejszych miejscowościach także szkoły stają przed wyzwaniem przyjęcia ich do szkół i zorganizowania im nauki.

Na razie wielu z nich ma dach nad głową dzięki pomocy i ofiarności zwykłych Polaków. Uchodźców z Ukrainy przyjmowali i wciąż przyjmują do swoich domów, ale to sytuacja tymczasowa. Część już chce się usamodzielnić i szuka mieszkania do wynajęcia, na chwilę, na dłużej, na stałe.

W poniedziałek przyjął ją rząd, a wczoraj późnym wieczorem po gorącej dyskusji, w trybie ekspresowym sejm przyjął projekt ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. To przepisy określające szczegółowe zasady zalegalizowania ich pobytu i pracy w Polsce. Ale także prawa do świadczeń np. rodzinnych. Zmiany w prawie, umożliwią Ukraińcom korzystanie z usług publicznych, a zwłaszcza z polskiej służby zdrowia oraz pozwolą na posłanie dzieci do polskich szkół.

Dla nich to trauma i stres – ucieczka z kraju ogarniętego wojna. Uchodźcy z Ukrainy mogą w Polsce liczyć na pomoc psychologów i terapeutów. Co chcieliby im powiedzieć? Jakie uczucia w sobie mają? O tym w rozmowie z Radiem 357 Zoriana Varenia, którą już Państwo poznali i której udało się w ubiegłym tygodniu uciec wraz z mamą z zaatakowanego przez armię rosyjską Kijowa. Rozmawia z nią Izabela Woźniak.

Czy sankcje są odczuwalne dla przeciętnego Rosjanina? Materiał Izy Woźniak.

Czy uchodźcy z Ukrainy znajdą pracę w Polsce? Materiał Izy Woźniak.

Polska szykuje się na falę uchodźców z Ukrainy po wczorajszych atakach Rosji. Coraz więcej Ukraińców decyduje się na ucieczkę do Polski. Materiał Izy Woźniak.

Zdolność do wytwarzania narzędzi czyni nas ludźmi, a wytwarzanie narzędzi to punkt zwrotny w historii ewolucji człowieka. Homo habilis, czyli człowiek zręczny, żył od 2,5 do 1,7 miliona lat temu. I to jemu przypisuje się początki umiejętności wytwarzania narzędzi z kamieni. Ale żeby móc wywarzać narzędzia, dłoń musiała mieć odpowiednią budowę. Nawet do wytwarzania tych najbardziej prymitywnych. O tym, jak ewoluowała ludzka dłoń i dlaczego dziś potrafimy nią wytwarzać narzędzia, pisać, trzymać, dotykać, ściskać czy łapać, Iza Woźniak rozmawia z dr. Andrzejem Boczarowskim, paleontologiem, ewolucjonistą z Instytutu Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego.

A także o tym, czego ze średniowiecznych legend mogą dowiedzieć się paleontolodzy? Bo ten odcinek będzie o tym – jak oni to robią? Czyli skąd naukowcy znajdujący ślady z bardzo dalekiej przeszłości wiedzą, gdzie szukać? Iza Woźniak rozmawia między innymi z dr. Gerardem Gierlińskim, paleontologiem, którego odkrycia przyczyniły się do powstania parku dinozaurów w Bałtowie i postawiły kropkę nad „i” w temacie życia dinozaurów na terenie Polski.

Bidul, żebrak, bezdomny - tak czasami niepochlebnie mówimy o ludziach którzy potrzebują pomocy. A zwykle są to po prostu ludzie na zakręcie życiowym. O tym, jak pomagać mądrze i z wyczuciem, porozmawiamy z Joanną Sadzik prezeską Stowarzyszenia Wiosna, siostrą Małgorzatą Chmielewską ze Wspólnoty Chleb Życia, europosłanką Janiną Ochojską, Katarzyną Błażejewską Stuhr, która pomaga uchodźcom na granicy polsko-białoruskiej.

Druga część opowieści o sensacyjnym odkryciu polskich naukowców na Krecie. Kilka lat temu znaleźli tam najstarsze ślady człowiekowatych, najpierw datowane na 5 milionów 700 tysięcy lat, ale ostatnie badania wskazują na to, że są jeszcze starsze – mają ponad 6 milionów lat. Iza Woźniak kilka tygodni temu, jako jedyna przedstawicielka mediów z całego świata, miała okazję przyglądać się konserwacji „tropów z Trachilos.” Od kilku lat nikt ich nie oglądał…

Sztuczna inteligencja coraz śmielej poczyna sobie w wielu branżach i wkroczyła także do świata perfumiarzy, o czym Iza Woźniak rozmawia z Martą Siembab, senselierką i znawczynią zapachów.

To nie będzie pachnący fiołkami odcinek. Kiedy ludziom zaczęło przeszkadzać życie w smrodzie i brudzie? Kiedy wpadli na pomysł, by się myć a nie wietrzyć? Co to była fryzura na szynionie, komu zawdzięczamy papier toaletowy i jak podpaska zrewolucjonizowała życie kobiet. A także o pewnym kolanku, dzięki któremu sedesy zrobiły tak zawrotną karierę. Izabela Woźniak rozmawia o tym z Agnieszką Krzemińską, dziennikarka tygodnika Polityki, archeolożką, autorką wydanej niedawno książki „Dawniej ludzie żyli w brudzie. Kiedy i dlaczego zaczęliśmy o siebie dbać?”.

Ile wspólnego mamy z innymi zwierzętami i kto jest większym ekspertem „w tych sprawach”? Do kogo w sypialni jesteśmy bardziej podobni - do gibona czy szympansa? Do czego poza reprodukcją szympansy wykorzystują seks i czy człowiek wpadł na ten sam pomysł? Czy rozmiar ma znaczenie? Jak i w co wyposażyła nas ewolucja, byśmy odnosili sukcesy w podbojach miłosnych? W czwartym odcinku podcastu Izabela Woźniak rozmawia o tym wszystkim z prof. Bogusławem Pawłowskim, biologiem i ewolucjonistą z Uniwersytetu Wrocławskiego.

Żeby odczytać etykiety na kosmetykach, trzeba być przynajmniej magistrem chemii. Przynajmniej. Bo lekcje chemii w szkole, nawet jak się na nich uważało, nie wystarczą. A przecież każdy z nas codziennie używa kosmetyków. Ręka w górę – kto nie próbował odczytać co jest na etykietach stojąc przy półce sklepowej? A one wyglądają jak hieroglify egipskie albo pismo klinowe. W kolejnym odcinku podcastu Iza Woźniak rozmawia o tym z doktor Ewą Starzyk z Polskiego Związku Przemysłu Kosmetycznego.

Czy trzeba będzie zmieniać podręczniki do ewolucji? Na razie tropy są badane. Pewne jest to, że kilka lat temu na Krecie polscy naukowcy odkryli najstarsze ślady człowiekowatych, starsze od tych w Afryce – uważanej przecież za kolebkę gatunku ludzkiego. Mają prawie 6 milionów lat ale ujrzały światło dzienne zaledwie kilka lat temu. Izabela Woźniak autorka podcastu pojechała na Kretę by je zobaczyć i rozmawiała także z paleontologiem, który odkrył ślady…

Trzeci odcinek jest o najsłynniejszych perfumach świata. W ich historii pojawiają się wątki rosyjskie, francuskie i amerykańskie. Stworzył je perfumiarz rosyjskich carów na zlecenie francuskiej projektantki. Szalała za nimi między innymi legenda kina Marilyn Monroe, a do ich popularności przyczynili się amerykańscy żołnierze. Chanel numer 5. W tym roku zapach obchodzi 100 lat!

Sporo się w ostatnim czasie dzieje jeśli chodzi o sportowe imprezy - Euro 2020, Copa America, zakończyła się Liga Narodów a przed nami letnie igrzyska olimpijskie w Tokyo. I wszystko to przy mniejszym lub większym udziale publiczności. O tym jak doping wpływa na sportowców i dlaczego jest tak ważny, zbadali naukowcy i o tym opowiada Izabela Woźniak

Mecz o wszystko na Euro 2020, czyli mecz o wyjście z grupy. W Sankt Petersburgu nasza kadra narodowa gra dziś o 18 ze Szwedami. Co wiemy o naszych rywalach, badała to w porannej audycji Izabela Woźniak.

W drugim odcinku zaproszenie do mydlarni. Autorka Iza Woźniak zajrzała do Czterech Szpaków w Białymstoku. A że jest ciekawska, zapytała co pachnie w powietrzu, jak zrobić bąbelkowy biznes, a na koniec poprosiła o recepturę na naturalne mydło dla słuchaczy.

Unia Europejska grozi Białorusi sankcjami między innymi gospodarczymi. To reakcja na porwanie w niedzielę samolotu z białoruskim opozycjonistą na pokładzie i uwięzione go. Ale czy te sankcje przynoszą skutki? Czy w ogóle przeszłości dzięki takim działaniom, udało się cokolwiek osiągnąć?

Kilka lat temu polscy naukowcy odkryli na Krecie tajemnicze ślady. Historia obiegła świat, bo rzuca ono nowe światło na historię ewolucji człowieka.

Zabieramy Państwa do Kapadocji, ale tej na Krecie. Do Potamidy oddalonej o kilka kilometrów od Kissamos na zachodniej Krecie. „Piramidy”, które wystają za gajem oliwnym, kryją w sobie wiele skarbów dla paleontologów… miejsce dostępne dla każdego, kiedyś mocno eksploatowane przez miejscowych, co nadało po części temu miejscu kształt piramid, a właściwie stożków jak w Kapadocji.

O dzikiej marchewce, która wcale nie wygląda jak marchewka, kaparach, które rosną sobie przy drodze i mają piękne białe kwiatki oraz o innych dzikich roślinach, które tu znają wszyscy, a ja robię wielkie oczy.

Czy grecka turystyka wraca do stanu sprzed pandemii? Na jakich warunkach można przekroczyć granicę z Grecją? Czego możemy spodziewać się na miejscu?

W tym odcinku Ewolucjonistów o tym, ile pramatek mają współcześni Europejczycy, kim jest Helena, jakie znaczenie w kryminalistyce ma pochodzenie i ewolucja człowieka, a także jego geny oraz o tym, co łączy autorkę Ewolucjonistów z Meryl Streep. Drugi odcinek będzie o genach.

Jak można wycenić pracę drzew, ile dają tlenu i o ile zmniejszają emisję co2?

Pierwszy odcinek jest o zapachu. Naukowcy roztaczają wizję, że za 10 lat nie będzie na ziemi miejsca, w którym go nie będzie. Między innymi o tym w rozmowie z Martą Siembab, senselierką, jedną z najlepszych specjalistek od zapachów w Polsce. A także o zapachach w perfumiarstwie i czy ten najdroższy na świecie pachnie luksusem.

A żeby odpowiedzieć na to pytanie, trzeba także zadać inne - czy polscy homo sapiens uprawiali seks z neandertalczykami? Jakie zwierzęta były ich ulubionymi i dlaczego anatomicznie współcześni ludzie lubili jaskinie na południowych zboczach gór.

Eksperci i naukowcy próbują odpowiedzieć na to odwieczne pytanie.

A do zrobienia jest dużo - wygasić pandemię, poprawić nastrój w narodzie, zadbać o kondycję fizyczną i... żeby było ciepło i zielono!

Od Australii przez Kanadę i Stany Zjednoczone po Norwegię i Czechy. Mamy słuchaczy na całym świecie!