26.09.2023, 13’
Chillera utopia
Słowa pod lupą
Czy miewamy chillerę utopię? Oddajemy się chillowanku? Czy możemy o sobie powiedzieć, że jesteśmy wychillowani? O słowach związanych z chilloutem opowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które zapraszają również na stronę www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl.
22.09.2023, 7’
Suknia chytrej roboty i rączy koń
Rozmówki polsko-kubańskie
Rozmowa o „rączym” i „chytrym” – przymiotnikach, które dawniej miały podobne znaczenie.
19.09.2023, 11’
Obserwowanie z polubianiem
Słowa pod lupą
Czy można obserwować kogoś, nie obserwując go? Czy można lubić kogoś, ale go nie polubić? Zastanowią się nad tym Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które zapraszają również na stronę www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl
15.09.2023, 4’
Pi razy oko odchudziła się o 10 kg
Rozmówki polsko-kubańskie
Dlaczego utratę wagi nazywamy odchudzaniem, a nie odgrubianiem? Skąd się wzięło wyrażenie „pi razy oko”?
12.09.2023, 11’
frendzia
Słowa pod lupą
Nie tylko przyjaciółka i nie tylko psiapsi. Jest też frendziara. Jak długo z nami zostanie? O nowych słowach porozmawiają Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które zapraszają również na stronę www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl.
08.09.2023, 10’
Straciliśmy tę kulawkę
Rozmówki polsko-kubańskie
Jedne słowa zanikają, inne przychodzą. Czy przez to słownik języka polskiego „przytył”, czy się „odchudził”? Dlaczego zamieniajmy tę na tą?
05.09.2023, 12’
testoza
Słowa pod lupą
Witaj, szkoło! Witaj, testozo? O nowych słowach CHOROBOWYCH porozmawiają Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które zapraszają również na stronę www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl
01.09.2023, 6’
Bierzemy na tapet sztukę
Rozmówki polsko-kubańskie
Czy „sztuczny” ma związek ze „sztuką”? Dlaczego mówimy „wziąć coś na tapet” (a nie: „na tapetę”?)
29.08.2023, 9’
Gniazdownik z sandwiczem
Słowa pod lupą
Jeśli masz około trzydziestki, to możesz być gniazdownikiem, a jeśli około pięćdziesiątki – sandwiczem. O nowych słowach dotyczących relacji rodzinnych porozmawiają Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które zapraszają również na stronę www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl.
29.08.2023, 9’
Słowa pod lupą
Słowa pod lupą
25.08.2023, 6’
Trafił w sedno z tym gofrem
Rozmówki polsko-kubańskie
Skąd się wziął zwrot „trafić w sedno”? Jak mówimy o jednym gofrze?
22.08.2023, 15’
Pieseł ma horom curke
Słowa pod lupą
O słowach i frazach, które rozpowszechniły się dzięki memom, opowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska. Zapraszają również na stronę www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl.
18.08.2023, 6’
Latem nie posiadała się z radości
Rozmówki polsko-kubańskie
Skąd „posiadać” w zwrocie mówiącym o wielkiej radości? Jeśli coś się działo w czerwcu, lipcu albo sierpniu, to o jakiej porze roku się działo?
11.08.2023, 7’
Przedszkolanek, przedszkolan?
Rozmówki polsko-kubańskie
Jak nazwać pana, który pracuje w przedszkolu? A pana, który wykonuje zabiegi kosmetyczne? Czego nas uczy skecz „Hydraulik” kabaretu Dudek?
04.08.2023, 6’
Legendarny złodziej, a do tego świetny
Rozmówki polsko-kubańskie
Dlaczego o czymś wspaniałym mówimy, że jest świetne? Czym musi się zasłużyć przestępca, byśmy go mogli określić jako legendarnego?
01.08.2023, 14’
Żenua, żenuncja, krindż, przypau
Słowa pod lupą
O czymś kompromitującym, żenującym mówimy na wiele różnych sposobów. Jakich? O tym porozmawiają Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które także zachęcają do odwiedzania strony: www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl.
28.07.2023, 5’
Owe wątpia
Rozmówki polsko-kubańskie
Czy „wątpia” mają związek z „wątpieniem”? Czy zaimek „ów” odmienia się przez rodzaje?
21.07.2023, 6’
Nawiasem mówiąc, rozegrano 5 meczów
Rozmówki polsko-kubańskie
Dlaczego mówimy: „nawiasem mówiąc”, a nie „w nawiasie mówiąc”? Jak jest poprawnie: „meczy” czy „meczów”?
18.07.2023, 13’
Madka? Pefka!
Słowa pod lupą
Dlaczego „madka”, a nie „matka”? Czy to błąd ortograficzny? Porozmawiają o tym Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które także zachęcają do odwiedzania strony: www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl.
14.07.2023, 7’
Zawadzkie – to nie przelewki
Rozmówki polsko-kubańskie
W kolejnej rozmowie prof. Katarzyna Kłosińska wyjaśni, skąd się wzięła fraza „To nie przelewki”, a także zrobi redaktorowi Kubie przepytywanko z odmiany nazw miejscowości.
11.07.2023, 13’
Wiborowicz jako kąpielowicz
Słowa pod lupą
Grillowicz, żłobkowicz, weekendowicz, balangowicz – słowa nowe i stare, ale dużo mówiące o naszych potrzebach językowych (i nie tylko). Porozmawiają o nich Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które także zachęcają do odwiedzania strony: www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl.
07.07.2023, 6’
Skąd się wzięła "marynarka wojenna"?
Rozmówki polsko-kubańskie
04.07.2023, 12’
To spotkanie mogło być mejlem
Słowa pod lupą
Jak opisujemy świat korporacji i jak same korpoludki opisują swą pracę – o tym porozmawiają Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które także zachęcają do odwiedzania strony: www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl.
30.06.2023, 7’
Zachłysnąć się, mann
Rozmówki polsko-kubańskie
Dlaczego mówimy, że ktoś „zachłysnął się” sukcesem, studiami czy władzą? Dlaczego mówimy: „ta panna – tych panien”, ale „ta manna – tych mann”?
27.06.2023, 10’
Foch
Słowa pod lupą
Kto nigdy nie się foszył, niech pierwszy rzuci kamieniem! Na rozmowę o fochu i fochach zapraszają Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które także zachęcają do odwiedzania strony: www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl.
23.06.2023, 8’
Pod gruszą z ojcem
Rozmówki polsko-kubańskie
Jakie jest pochodzenie słowa „ojciec”? Dlaczego pewną formę wypoczynku nazywamy „wczasami pod gruszą”?
20.06.2023, 11’
Listy naszych czasów
Słowa pod lupą
Listy towarzyszą nam wszędzie, czasami nie możemy się bez nich obyć. Są nawet aplikacje podpowiadające, jak je pisać. O co chodzi? Opowiedzą o tym Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które także zachęcają do odwiedzania strony: www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl.
16.06.2023, 6’
Goffin na transparencie
Rozmówki polsko-kubańskie
Czy „transparent” ma związek ze słowem wskazującym na coś przezroczystego? Z kim Hubert Hurkacz rozegrał mecz: z Davidem Goffin czy z Davidem Goffinem?
13.06.2023, 12’
Julki i oskarki
Słowa pod lupą
Czy julki i oskarki są wnukami januszów i grażyn? O stereotypach przynoszonych przez imiona opowie Katarzyna Kłosińska, która także zachęca do odwiedzania strony zawierającej słownik najnowszych wyrazów: www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl.
09.06.2023, 5’
Ziobro i płacz i zgrzytanie zębów
Rozmówki polsko-kubańskie
Skąd się wzięło wyrażenie „płacz i zgrzytanie zębów”? Czy nazwisko „Ziobro” się nie odmienia?
06.06.2023, 11’
Wegetować
Słowa pod lupą
Dlaczego wegetują nie tylko rośliny, ale także ludzie? I co ma to wspólnego z koniem? Na te pytania odpowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które także zachęcają do odwiedzania strony zawierającej słownik najnowszych wyrazów: www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl.
02.06.2023, 7’
Psica, skonsultowany prezydent
Rozmówki polsko-kubańskie
„Psica” czy „suczka”? Co znaczy i czy jest poprawne zdanie „Prezydenta nie skonsultowano z ustawą”?
30.05.2023, 11’
Alfa, beta i bankomat
Słowa pod lupą
O mężczyznach w greckim alfabecie opowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które także zachęcają do odwiedzania strony zawierającej słownik najnowszych wyrazów: www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl.
26.05.2023, 7’
Mać, matka, chłopaki, chłopacy
Rozmówki polsko-kubańskie
Czy „mać” ma związek z „matką”? „Chłopaki grali w piłkę” czy „Chłopaki grały w piłkę”?
23.05.2023, 11’
Bezkidka
Słowa po lupą
Kim jest bezkidka i jaki ma ona związek z przemianami obyczajowymi ? Na te pytania odpowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które także zachęcają do odwiedzania strony zawierającej słownik najnowszych wyrazów: www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl.
19.05.2023, 6’
Skąd te troki?
Rozmówki polsko-kubańskie
Dlaczego ucieczkę, szybkie opuszczenie jakiegoś miejsca nazywamy braniem d… w
troki? Czy ma to związek z litewskim zamkiem?
troki? Czy ma to związek z litewskim zamkiem?
12.05.2023, 6’
Wykapany ojciec, lata dwutysięczne
Rozmówki polsko- kubańskie
Skąd wzięło się określenie „wykapany ojciec”? Jak mówić o pierwszych dwóch dekadach naszego wieku?
09.05.2023, 13’
Ucórczona matronka
Słowa pod lupą
Bratamy się czy się siostrzymy? Kolegujemy się czy się koleżankujemy? O nowych słowach powstałych z potrzeby wyrównywania asymetrii płciowej w języku powiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które także zachęcają do odwiedzania strony zawierającej słownik najnowszych wyrazów: www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl.
05.05.2023, 7’
Stolica / stoliczanka
Rozmówki polsko-kubańskie
02.05.2023, 8’
Żywa Barbie, żywy Ken
Słowa pod lupą
Czy lalki królują w naszej wyobraźni? Kim są żywa Barbie i żywy Ken? Na te pytani odpowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które także zachęcają do odwiedzania strony zawierającej słownik najnowszych wyrazów: www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl
28.04.2023, 8’
Meteorolożka, metrolog
Rozmówki polsko-kubańskie
W słowniku języka polskiego funkcjonuje słowo meteorolożka, natomiast brak słowa metrolożka.
21.04.2023, 5’
Bez ogródek o świeżym
Rozmówki polsko-kubańskie
Czym była o ogródka, upamiętniona w wyrażeniu „bez ogródek”? Jeśli on jest świeży, to oni – jacy są?
14.04.2023, 7’
Gumno i grupa
Rozmówki polsko-kubańskie
Co robimy na grupie, a co robimy w grupie? Po czym oddalał się pacjent młodej lekarki?
11.04.2023, 9’
Na spokoju czy na wkurzu?
Słowa pod lupą
Oburz, wściek, wnerw – co w nich nowego, a co starego? O staro-nowych sposobach mówienia o nieprzyjemnych stanach emocjonalnych opowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska. A także polecają słownik najnowszych wyrazów tworzony na stronie www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl.
07.04.2023, 7’
Mówimy z przekąsem o przekąsce
Rozmówki polsko-kubańskie
Powiedzieć coś z przekąsem – skąd się wziął ten zwrot? Czy ma on związek z jedzeniem przekąsek i zakąsek?
04.04.2023, 59’
Chwaliposty i żalposty
Słowa pod lupą
Czy przechwałki i wyżalanie się są w modzie? Dziś o chwalipostach i żalpostach opowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które także zachęcają do odwiedzania strony zawierającej słownik najnowszych wyrazów: www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl.
31.03.2023, 9’
Kosowar żyje na kocią łapę
Rozmówki polsko-kubańskie
Skąd się wziął zwrot „żyć z kimś na kocią łapę”?. Jaka jest poprawna nazwa mieszkańca Kosowa?
28.03.2023, 10’
O lagach i lagach
Słowa pod lupą
Czy zawodnik, który stosuje taktykę „lagi na Lewego”, ma „laga życiowego”? O różnych lagach w najnowszym słownictwie opowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które także zachęcają do odwiedzania strony zawierającej słownik najnowszych wyrazów: www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl.
24.03.2023, 10’
Rozwydrzony bachor
Rozmówki polsko-kubańskie
Czy wydra to zwierzę rozwydrzone? Co ma wspólnego bachor ze światem przestępczym. O tym w „Rozmówkach polsko-kubańskim” będzie rozmawiać red. Ernest Zozuń z prof. Katarzyną Kłosińską.
21.03.2023, 12’
Szuria
Słowa pod lupą
Tym razem o tym, kim jest szur i czym jest szuria, a także zastanowią się nad tym, co nowe mówią o naszej rzeczywistości. Słowa te (a także całe mnóstwo innych) można znaleźć na stronie www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl.
17.03.2023, 9’
Tylko i wyłącznie obciach
Rozmówki polsko-kubańskie
Dlaczego coś złego i przynoszącego wstyd nazywamy obciachem? Czy „tylko i wyłącznie” jest niepoprawne?
15.03.2023, 12’
Gramatyczny nazista
Słowa pod lupą
W Polsce (i nie tylko) propagowanie nazizmu jest karalne, ale… jak grzyby po deszczu wyrastają gramatyczni naziści. O co chodzi? W „Słowach pod lupą” opowiedzą o tym Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które zapraszają również na stronę www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl.
10.03.2023, 9’
Biegun, upraszczanie zaimków
Rozmówki polsko-kubańskie
Tym razem prof. Katarzyna Kłosińska i red. Kuba Strzyczkowski porozmawiają o biegunach – w kontekście konia na biegunach oraz Arktyki i Antarktyki. Przypomną też ważną zasadę dotyczącą używania zaimków te i to.
07.03.2023, 11’
Sojowy elektorat, sojowy chłopiec
Słowa pod lupą
W kolejnym odcinku „Słów pod lupą” Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska zastanowią się, co wspólnego ma „sojowy elektorat” czy „sojowy chłopiec” z sosem sojowym. Przymiotnik „sojowy” w nowym znaczeniu, podobnie jak inne nowe wyrazy i znaczenia, można znaleźć na stronie www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl.
03.03.2023, 9’
Wierutny. Podajemy czas
Rozmówki polsko-kubańskie
Dlaczego mówimy, że bzdura, kłamstwo, fałsz itp. są wierutne? Jak poprawnie po polsku podawać czas?
24.02.2023, 8’
Ruska onuca i inne ślady wojny w naszym języku
Rozmówki polsko-kubańskie
„Ruska onuca”, „idi na…”, „pierogi ukraińskie”, „put-out” – to tylko część słownictwa, które pojawiło się w naszym języku pod wpływem wojny w Ukrainie.
21.02.2023, 11’
Święto ku czci
Słowa pod lupą
Z okazji Międzynarodowego Dnia Języka Polskiego spróbujemy odpowiedzieć na pytanie, ile cukru jest w cukrze, a języka polskiego w języku polskim. Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska zapraszają do „Słów pod lupą” i na stronę www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl.
17.02.2023, 8’
Bukareszteński, powetować
Rozmówki polsko-kubańskie
„Bukaresztańska dziewiątka” czy „bukareszteńska dziewiątka”? Czy „powetowanie strat” ma związek z „zawetowaniem ustawy”?
14.02.2023, 10’
Shipować czy romantyzować?
Słowa pod lupą
O nowych słowach związanych z „relacjami romantycznymi” opowie Katarzyna Kłosińska, która zaprasza także na stronę www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl.
10.02.2023, 9’
Otwarty, otworzony
Rozmówki polsko-kubańskie
Skoro mówimy: „otworzyć drzwi”, to dlaczego nie mówimy „otworzone drzwi”, tylko „otwarte drzwi”? Czy obie formy są poprawne?
07.02.2023, 9’
Kaczkomat, tacomat i inne -maty
Słowa pod lupą
Kolejny odcinek „Słów pod lupą” jest poświęcony nowym słowom z cząstką -mat, szczególnie tym, których znaczenie nie jest oczywiste. Opowie o nich Katarzyna Kłosińska, która zaprasza również na stronę www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl
03.02.2023, 8’
Radziecki i sowiecki
Rozmówki polsko-kubańskie
Czy popełnia błąd ten, kto mówi o granicy polsko-radzieckiej z 1939 roku? Czy należy zastąpić „radziecki” „sowieckim”? A może jest odwrotnie – błąd popełnia ten, kto posługuje się przymiotnikiem „sowiecki”?
27.01.2023, 7’
Herbata i stu pięćdziesięciu żołnierzy
Rozmówki polsko-kubańskie
Dlaczego język polski jest wyjątkowy (na tle innych języków używanych w Europie), jeśli chodzi o nazwę herbaty? Czy zdanie „Jechał ze stu pięćdziesięciu żołnierzami” jest poprawne?
24.01.2023, 11’
Bez kitu!
Słowa pod lupą
Jaką drogę przeszło słowo „kit”? Wiedzie ona od uszczelniania okien do wyrażania zdziwienia. O tym opowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które zapraszają również na stronę www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl.
20.01.2023, 7’
Jajko Kolumba i twardy orzech do zgryzienia
Rozmówki polsko-kubańskie
Skąd się wzięło i co znaczy określenie „jajko Kolumba”? Czy frazeologiczny „orzech do zgryzienia” musi być twardy?
17.01.2023, 11’
Autorzy słów
Słowa pod lupą
Żeby słowo weszło do powszechnego obiegu, musi się spodobać wielu ludziom. Zwykle nie wiemy, kto dane słowo wymyślił, ale są wyjątki. Jakie? O tym opowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska, które zapraszają również na stronę www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl.
13.01.2023, 6’
Dookoła wojtek i zapomnieć
Rozmówki polsko-kubańskie
Skąd się wzięły wyrażenia „dookoła wojtek” i „w koło macieju”? Która forma jest poprawna: „Zapomniał przynieść prezent” czy „Zapomniał przynieść prezentu”?
10.01.2023, 12’
Twoja stara
Słowa pod lupą
Co nowego u twojej starej? Odpowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego UW (www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl).
06.01.2023, 8’
Cyfryzacja a dygitalizacja i święto Trzech Króli
Rozmówki polsko-kubańskie
Jaki związek ma „cyfryzacja” z „cyfrą”? Skąd się wzięła „dygitalizacja”? A może „digitalizacja”? Czy w nazwie święta Trzech Króli jest błąd językowy? Na te (i nie tylko te) pytania odpowie prof. Katarzyna Kłosińska.
03.01.2023, 10’
Petarda
Słowa pod lupą
Dlaczego lubimy petardy? Opowiedzą o tym Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego UW (www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl).
30.12.2022, 9’
Niebiańskie cyfry czy niebieskie liczby?
Rozmówki polsko-kubańskie
Tym razem prof. Kłosińska upora się z pochodzeniem przymiotników „niebieski” i „niebiański” oraz wyjaśni różnicę między „cyfrą” a „liczbą”.
27.12.2022, 13’
Kto wymyśla nowe słowa?
Słowa pod lupą
Na stronie www.obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl powstaje słownik najnowszych wyrazów. Ale skąd się one biorą? To wyjaśnią Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska.
20.12.2022, 10’
Przedświąteczne porządki
Słowa pod lupą
Przed świętami robimy porządki i coś sobie postanawiamy. I czasami sięgamy po nowe słowa. Na przykład: kim jest declutter? Nie tylko o tym wyrazie opowiedzą dziś Katarzyna Kłosińska i Agata Hącia z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego.
13.12.2022, 10’
Essa, odklejka
Słowa pod lupą
Jesteśmy na odklejce, a może i na essie? „Słowa pod lupą” zajmą się tym razem słowami młodzieżowymi: „essa” i „odklejka”.
06.12.2022, 11’
Holicy i maniacy
Słowa pod lupą
Czy każdy -maniak cierpi na manię, a każdy -holik jest od czegoś uzależniony? O słowach z tymi cząstkami opowiedzą dziś Katarzyna Kłosińska i Agata Hącia z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego.
29.11.2022, 7’
Czasownicy a czasowniki
Słowa pod lupą
Jak z przedmiotu czy zjawiska stać się człowiekiem? A jak z człowieka stać się przedmiotem? O urzeczowionych ludziach i uczłowieczonych rzeczach opowie Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego.
25.11.2022, 7’
Niechlujny kibic w Dosze
Rozmówki polsko-kubańskie
Prof. Katarzyna Kłosińska odpowie na pytanie, czy istniał kiedyś przymiotnik „chlujny”, skoro istnieje „niechlujny”, a także wyjaśni, jak brzmi poprawna nazwa stolicy Kataru i jak się ona odmienia.
18.11.2022, 9’
Dedykowane uszczelki i to okno
Rozmówki polsko-kubańskie
Czym się różni „krem dedykowany do cery suchej” od „wiersza dedykowanego mamie”? Dlaczego powinniśmy mówić „to okno”, „to dziecko”, „to jabłko” i nie zastępować zaimka „to” formą „te”?
15.11.2022, 11’
Środing dziadersa
Słowa pod lupą
Life is brutal, full of zasadzkas and niespodziankas, szczególnie gdy zewsząd czyhają słowa ni to polskie, ni to angielskie. O nich opowie Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego.
08.11.2022, 13’
Rzepiara i patusiara
Słowa pod lupą
Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego przyjrzą się przejawom językowej emancypacji kobiet.
04.11.2022, 7’
Mieć się z pyszna
Rozmówki polsko-kubańskie
28.10.2022, 8’
Nie umywa się / Pozytywnie rozczarowany
Rozmówki polsko-kubańskie
25.10.2022, 11’
Kiełba na dzielni
Słowa pod lupą
Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego przyjrzą się temu, w jaki sposób lubimy skracać słowa i co z tego wynika.
21.10.2022, 7’
Druhna i drużba
Rozmówki polsko-kubańskie
18.10.2022, 10’
Wyszczep i proszczep
Słowa pod lupą
Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego przyjrzą się wyszczepom i proszczepom i zastanowią się, co te słowa mówią o naszym świecie.
14.10.2022, 8’
Śmiać się jak głupi do sera / Idziemy na pocztę
Rozmówki polsko-kubańskie
07.10.2022, 11’
Ojciec / Ojczym / Chłopak
Rozmówki polsko-kubańskie
04.10.2022, 14’
XD i pismo obrazkowe
Słowa pod lupą
Słyszymy głosy (narzekania), że obrazki zastępują nam pismo. Czy to prawda? A jeśli tak, to czy się tego obawiać? Literowo-obrazkowym zjawiskom w języku przyjrzą się Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego.
30.09.2022, 6’
Najdłuższy wyraz w języku polskum / Łabędź
Rozmówki polsko-kubańskie
27.09.2022, 16’
Z czym może się kojarzyć konflikt?
Słowa pod lupą
Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego omówią nowe wariacje na temat starego frazeologizmu burza w szklance wody.
23.09.2022, 6’
Macocha i po macoszemu / Pasierb
Rozmówki polsko-kubańskie
20.09.2022, 9’
Obwarzanek
Słowa pod lupą
W dzisiejszym odcinku główną rolę odegra obwarzanek. Oczywiście w nowych znaczeniach. Zaprasza Agata Hącia w imieniu Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego.
16.09.2022, 5’
Biedronka / Wywrzeć wpływ
Rozmówki polsko-kubańskie
13.09.2022, 11’
Freeganin na skipie
Słowa pod lupą
Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego omówią słowa, które świadczą o tym, że zaczynamy traktować żywność jako coś cennego, co jest zagrożone.
09.09.2022, 9’
Rzęsisty / Podawać w wątpliwość
Rozmówki polsko-kubańskie
06.09.2022, 12’
Vibe mistrza drugiego planu
Słowa pod lupą
Kim jest mistrz drugiego planu, który często kradnie show – i dlaczego zwykle ma vibe – o tym opowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego.
02.09.2022, 8’
Edukacja dla bezpieczeństwa / ul. Pszczelna
Rozmówki polsko-kubańskie
30.08.2022, 12’
Rowerować czy kawkować?
Słowa pod lupą
Ile jest starego, a ile nowego w takich czasownikach jak „rowerować”, „kawkować” czy „lajkować” – opowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego.
26.08.2022, 7’
Głupiś i głupiaś
Rozmówki polsko-kubańskie
23.08.2022, 12’
Janusz
Słowa pod lupą
Dziś rządzi janusz. Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego opowiedzą, skąd się to słowo wzięło, co znaczy i dlaczego tak chętnie go używamy.
19.08.2022, 6’
O pietraniu się
Rozmówki polsko-kubańskie
16.08.2022, 12’
Film nie dowiózł
Słowa pod lupą
Dziś Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego wyjaśnią, o co chodzi w zdaniach „Film nie dowiózł” czy „Minister dowozi program”.
12.08.2022, 7’
Fiasko / Sącki
Rozmówki polsko-kubańskie
05.08.2022, 8’
Zapędzić kogoś w kozi róg / dziećmi, śmieciami
Rozmówki polsko-kubańskie
02.08.2022, 10’
Używka
Słowa pod lupą
Dziś o używkach – na przykład muzycznych. Zapraszają Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego.
29.07.2022, 12’
Kulturalne ludobójstwo / Na i do Ukrainy
Rozmówki polsko-kubańskie
26.07.2022, 13’
Całuśny, sweetaśny
Słowa pod lupą
Dziś Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego porozmawiają o dwóch „miłych” słowach: „całuśny” i „sweetaśny”.
22.07.2022, 7’
Stroić się / Foch
Rozmówki polsko-kubańskie
15.07.2022, 6’
Potomek / Pośladki / Tylne!
Rozmówki polsko-kubańskie
12.07.2022, 13’
Szczucie cycem, kaszojad
Słowa pod lupą
Co o naszym stosunku do macierzyństwa mówią nowe słowa i wyrażenia, takie jak „szczucie cycem” i „kaszojad”?
08.07.2022, 8’
Za pasem / Napoje wyskokowe
Rozmówki polsko-kubańskie
05.07.2022, 8’
Plażing, glamping i jachtostop
Słowa pod lupą
Dziś opowiemy o nowych słowach związanych ze sposobem spędzania wolnego czasu, zwłaszcza w wakacje. Zaprasza Agata Hącia w imieniu Obserwatorium Językowego UW.
01.07.2022, 8’
Małe Łąkie
Rozmówki polsko-kubańskie
28.06.2022, 12’
O mireczkach i mirabelkach
Słowa pod lupą
W dzisiejszym odcinku „Słów pod lupą” Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego rozmawiają o mirkach i mireczkach, którzy nie muszą być Mirkami i Mireczkami.
24.06.2022, 8’
Zadać komuś bobu / seminarium
Rozmówki polsko-kubańskie
O co chodzi z bobem i co łączy seminaria duchowne z magisterskimi? Kubie Strzyczkowskiemu i słuchaczom wyjaśnia profesor Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego UW.
21.06.2022, 10’
Zrobić komuś dzień
Słowa pod lupą
Dziś o śmieszno-strasznych kalkach językowych. Zapraszają Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska w imieniu Obserwatorium Językowego UW.
17.06.2022, 10’
Mądrej głowie dość dwie słowie
Rozmówki polsko-kubańskie
14.06.2022, 9’
Bezdzietna lambadziara
Słowa pod lupą
O walce na słowa między „madkami” a „bezdzietnymi lambadziarami”
10.06.2022, 10’
Wylać dziecko z kąpielą
Rozmówki polsko-kubańskie
03.06.2022, 9’
Pielić, pleć a może pełać?
Rozmówki polsko-kubańskie
31.05.2022, 12’
Oczu kąpiel
Słowa pod lupą
Komu potrzebna jest oczu kąpiel i po co się ją stosuje? O nowym wyrażeniu, które weszło do współczesnego języka z XIX-wiecznych poradników medycznych.
27.05.2022, 7’
Skąd się wzięło słowo "fąfel"?
Rozmówki polsko-kubańskie
24.05.2022, 10’
Pudle, bejbiki i kok samuraja
Słowa pod lupą
Dziś opowiemy o nowych nazwach odnoszących się do włosów. Zgłębimy tajemnice słownika włosomaniaczek, ale także przypomnimy, czym są pekaesy i do czego służy fiksatuar. Zaprasza Agata Hącia w imieniu Obserwatorium Językowego UW.
20.05.2022, 8’
Mieć huk roboty!
Rozmówki polsko-kubańskie
17.05.2022, 12’
Saszetka
Słowa pod lupą
Saszetka, nerka, kołczan prawilności, piterek – słowa nazywające małą (zwykle męską) torebkę.
13.05.2022, 10’
Gościni czy gościnia?
Rozmówki polsko-kubańskie
10.05.2022, 11’
Rozkminka
Słowa pod lupą
Dziś będziemy rozkminiać „rozkminkę”. Kminią Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego.
06.05.2022, 9’
Skąd się wzięło "okej"?
Rozmówki polsko-kubańskie
29.04.2022, 9’
Para trampek czy trampków?
Rozmówki polsko-kubańskie
26.04.2022, 12’
Ratownik żywności
Słowa pod lupą
Tym razem Obserwatorium Językowe Uniwersytetu Warszawskiego przyjrzy się słowom, które pojawiły się w związku z ideą „zero waste”.
22.04.2022, 11’
Mieć motyle w brzuchu
Rozmówki polsko-kubańskie
19.04.2022, 12’
Brodologia
Słowa pod lupą
W dzisiejszych „Słowach pod lupą” Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego UW opowiedzą o brodologii i innych -logiach.
15.04.2022, 8’
Barszcz / Żur / Pascha / Wielkanoc
Rozmówki polsko-kubańskie
12.04.2022, 11’
O przyjaźni – inaczej
Słowa pod lupą
„Psiapsi”, „BFF”, „m8” – nowe słowa nazywające koleżanki i przyjaciółki.
08.04.2022, 10’
Szczek / Kolaboracja / Słowackiego?
Rozmówki polsko-kubańskie
05.04.2022, 11’
10 ziko
Słowa pod lupą
10 ziko, czyli 10 zeta, czyli o tym, jak nazywamy pieniądze.
01.04.2022, 7’
Z głupia frant / prima aprillis czy pryma aprillis
Rozmówki polsko-kubańskie
25.03.2022, 8’
Cała reszta to betka
Rozmówki polsko-kubańskie
22.03.2022, 10’
Specjalna operacja
Słowa pod lupą
W dzisiejszych „Słowach pod lupą” Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska przyjrzą się specjalnej operacji językowej polegającej na
obśmiewaniu zabiegów propagandowych.
obśmiewaniu zabiegów propagandowych.
18.03.2022, 12’
Doznać, rozpuścić
Rozmówki polsko-kubańskie
Czy pociąg może „doznać opóźnienia”, a system „doznać awarii”? Dlaczego o osobie, która ma za dużo swobody, mówimy, że jest „rozpuszczona jak dziadowski bicz”?
15.03.2022, 11’
Kozak i przekozak
Słowa pod lupą
W dzisiejszych „Słowach pod lupą” Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska omówią bogatą rodzinę „kozackich” wyrazów i związków frazeologicznych.
11.03.2022, 8’
Gofry i ukraińskie nazwiska
Rozmówki polsko-kubańskie
08.03.2022, 10’
Nie stygmatyzujmy!
Słowa pod lupą
W dzisiejszych „Słowach pod lupą” Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska omówią słowa, które krzywdzą, choć ci, którzy je wypowiadają, wcale nie mają takiej intencji.
04.03.2022, 7’
O morale i pierogach
Rozmówki polsko-kubańskie
01.03.2022, 11’
Demilitaryzacja i denazyfikacja
Słowa pod lupą
W dzisiejszych, niewesołych, „Słowach pod lupą” Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska rozłożą na czynniki pierwsze słowa demilitaryzacja i denazyfikacja, których Władimir Putin użył w jednym z przemówień w odniesieniu do Ukrainy.
25.02.2022, 9’
Dlaczego cholera jest jasna?
Rozmówki polsko-kubańskie
22.02.2022, 11’
Adopciny i adopciak
Słowa pod lupą
W dzisiejszych „Słowach pod lupą” Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska omówią nowe słowa, którymi opisujemy świat zwierząt domowych.
18.02.2022, 10’
"Na Ukrainie" czy "w Ukrainie"?
Rozmówki polsko-kubańskie
15.02.2022, 14’
Śmiechać i smutać
Słowa pod lupą
Czasem chce nam się śmiać, a czasem płakać. A czasem płaczemy przez łzy. W dzisiejszym odcinku „Słów pod lupą” o nowych słowach związanych ze śmiechem i smutkiem opowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego UW.
11.02.2022, 8’
Covida czy covidu? Prawie czy niecałe?
Rozmówki polsko-kubańskie
08.02.2022, 9’
O drapieżcach i predatorach
Słowa pod lupą
Predator – kim jest i jak się znalazł w polszczyźnie? Czy można go spotkać na drapieżnej konferencji? O najnowszych „drapieżnych” słowach opowie Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego
04.02.2022, 8’
Ulica Bracka i mieszkanka Rygi
Rozmówki polsko-kubańskie
01.02.2022, 10’
Czy mitygować ryzyko?
Słowa pod lupą
O mitygowaniu ryzyka, o zwinnych firmach i o tym, co wynika z nadawania słowom nowych znaczeń porozmawiają Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego UW.
28.01.2022, 7’
Przepadlisty i półtrzecia
Rozmówki polsko-kubańskie
25.01.2022, 10’
Czy keczupować dzieci?
Słowa pod lupą
O keczupie i keczupowaniu w wersji z pomidorem-19, czyli o tym, jak niektórzy próbują oszukać algorytmy.
21.01.2022, 7’
Co to znaczy "dożarty"?
Rozmówki polsko-kubańskie
18.01.2022, 10’
Deszczośnieg
Słowa pod lupą
Deszczośnieg czy śniegodeszcz? A może styczniopad? O kilku nowych słowach związanych z pogodą opowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego UW
14.01.2022, 9’
Łaknąć jak kania dżdżu
Rozmówki polsko-kubańskie
07.01.2022, 8’
Antyszczepionkowcy i foliarze
Rozmówki polsko-kubańskie
04.01.2022, 11’
Ale urwał!
Słowa pod lupą
Ale urwał! Ale – kto i co? O tej zbitce wyrazów, która podbiła polski internet, opowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego.
31.12.2021, 6’
Skąd się wzięła "zabawa"?
Rozmówki polsko-kubańskie
28.12.2021, 11’
Tego się nie da odzobaczyć
Słowa pod lupą
Pewne rzeczy chciałoby się odzobaczyć, inne – odzapamiętać, a jeszcze inne – odsłyszeć. Obserwatorium Językowe Uniwersytetu
Warszawskiego tym razem weźmie pod lupę trzy nowe czasowniki.
Warszawskiego tym razem weźmie pod lupę trzy nowe czasowniki.
21.12.2021, 10’
Umieć w – i nie tylko
Słowa pod lupą
Czy Państwo umieją w internety? A może w coś innego? O tym nowym zwrocie (i nie tylko o nim) porozmawiają Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego UW. Zapraszamy!
14.12.2021, 13’
Łamiąca wiadomość
Słowa pod lupą
Na styku polszczyzny i języka angielskiego mogą powstawać całkiem zabawne słowa i konstrukcje. Porozmawiają o nich Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego
07.12.2021, 13’
Kangurki i borsuki
Słowa pod lupą
Czy chodzą Państwo w kangurkach i borsukach, nie mówiąc o marchewkach? Tym razem Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego UW przyjrzą się nazwom odzieżowym. Zapraszamy!
03.12.2021, 9’
Widoczność a widzialność
Rozmówki polsko-kubańskie
30.11.2021, 10’
Spoko, spox, pozdro, pzdr
Słowa pod lupą
Tym razem Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego UW przyjrzą się nowym skrótom: „pozdro”, „szacun”, „zazdro”, „spoko” itp.
26.11.2021, 8’
Światła przeciwmgielne czy przeciwmgłowe?
Rozmówki polsko-kubańskie
23.11.2021, 11’
X, Y, Z
Słowa pod lupą
Gdy mówimy: pokolenia, jednym przychodzą do głowy „boomerzy”, a innym „pokolenie X”, „pokolenie Y”, „pokolenie Z”. O co chodzi – i skąd te nazwy? Opowiedzą o tym Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego UW.
19.11.2021, 8’
Dlatego, bo...
Rozmówki polsko-kubańskie
16.11.2021, 12’
Smacznej kawusi
Słowa pod lupą
Miłego dzionka i smacznej kawusi – kto z nas nie widział na FB takiego pozdrowienia? Jak się okazuje, te miłe słowa są znakiem swoistej międzypokoleniowej walki na rytuały.
12.11.2021, 8’
Członek i członkini
Rozmowy polsko-kubańskie
09.11.2021, 10’
Zaraczanie
Słowa pod lupą
W dzisiejszym odcinku "Słów pod lupą" spróbujemy odpowiedzieć na pytanie, czym się raki raczą i jak się ma do tego zaraczanie. Zapraszamy! Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego UW
05.11.2021, 8’
"Zjadłem loda" czy "zjadłem lód"?
Rozmówki polsko-kubańskie
02.11.2021, 15’
O cmentariance i instamatce
Słowa pod lupą
Ostatnio powstało kilka słów, które nazywają osoby lansujące się w mediach społecznościowych. Porozmawiają o nich Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego.
29.10.2021, 9’
Przyimki i nie tylko
Rozmówki polsko-kubańskie
22.10.2021, 7’
Diody czy diód?
Rozmówki polsko-kubańskie
19.10.2021, 12’
Pan Kanapka
Słowa pod lupą
Pan Kanapka, Pan Tabletka, Pani Kredka, Pani Szczawiowa – kogo (lub co) tak nazywamy i dlaczego? O tym w najnowszym odcinku „Słów pod lupą”. W imieniu Obserwatorium Językowego UW zapraszają Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska.
15.10.2021, 9’
Palestyńsko-stanozjednoczony...
Rozmówki polsko-kubańskie
12.10.2021, 10’
Atencja, atencjusz
Słowa pod lupą
W kolejnym odcinku „Słów pod lupą” Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego przyjrzą się dawnej i obecnej „atencji” i całkiem nowemu „atencjuszowi” (a także „atencjuszce”).
08.10.2021, 9’
Co z jeziorem, które ktoś obszedł?
Rozmówki polsko-kubańskie
05.10.2021, 9’
Hip-hopolo i chillout
Słowa pod lupą
Czym jest hip-hopolo? I co ma wspólnego z sacro polo oraz rock polo? No i – jak się ma do tego chillout? Zapraszamy na audycję poświęconą nowym słowom związanym z muzyką.
01.10.2021, 9’
Obiecanki cacanki
Rozmówki polsko-kubańskie
28.09.2021, 12’
O normalsach i wózkersach
Słowa pod lupą
Co ciekawego jest w słowach „dziaders”, „lokals” czy „wózkers”? Dlaczego lubimy tworzyć wyrazy z niby-angielskim zakończeniem „-ers”?
24.09.2021, 7’
Wiedźma i niewiasta
Rozmówki polsko-kubańskie
17.09.2021, 6’
Jak odmieniamy B.B. Kinga i Davida Bowiego?
Rozmówki polsko-kubańskie
14.09.2021, 10’
Wspomnienia z holidejów
Słowa pod lupą
Wakacje za nami, ale… można je powspominać. A właściwie: jak się mówi o wakacjach? Czy mamy do tego jakieś nowe słowa? Zapraszamy!
10.09.2021, 7’
Akcentowanie
Rozmówki polsko-kubańskie
07.09.2021, 11’
Środing przed piątuniem
Słowa pod lupą
Czym się różni środing od środy, a piątunio od piątku?
03.09.2021, 8’
Hermetyczny
Rozmówki polsko-kubańskie
31.08.2021, 11’
Umówmy się mesiem na siłkę
Słowa pod lupą
Polszczyzna uwielbia zdrobnienia i spieszczenia. O najnowszych opowiedzą Agata Hącia i Katarzyna Kłosińska z Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego.
27.08.2021, 10’
Talib, talibowie...
Rozmówki polsko-kubańskie
20.08.2021, 8’
Cnoty... czyli co?
Rozmówki polsko-kubańskie
13.08.2021, 9’
Reasumpcja i marzenie
Rozmówki polsko-kubańskie
10.08.2021, 10’
Jeszcze o jedzeniu...
Słowa pod lupą
Podczas ostatniego spotkania mówiliśmy o najnowszych nazwach potraw. Tym razem będziemy rozmawiać o tym, jaki jeszcze charakter mają nowe wyrazy związane z jedzeniem: jakie elementy rzeczywistości nimi określamy i jak sami próbujemy się przez nie definiować.
06.08.2021, 9’
Szarogęsić się
Rozmówki polsko-kubańskie
30.07.2021, 8’
Skąd się wzięło słowo szowinizm?
Rozmówki polsko-kubańskie
27.07.2021, 10’
Patotreści w patomieszkaniu
Słowa pod lupą
W ostatnich latach pojawiło się wiele słów z cząstką „pato-”: „patodeweloperka”, „patoosiedle”, „patoogródek”, „patotreści”, „patointeligencja”, „patoinfluencer”, „patoyoutuber”, „patocelebryta”, „patoarchitekt”… Co one znaczą i jak się mają do „patologii społecznej”, znanej z czasów PRL-u?
23.07.2021, 6’
Skąd dudki?
Rozmówki polsko-kubańskie
16.07.2021, 6’
Zatrudnię czasownika
Rozmówki polsko-kubańskie
13.07.2021, 10’
Żenua na wizawisie
Słowa pod lupą
Lubimy przekręcać słowa pochodzące z obcych języków – albo wręcz tworzyć wyrazy stylizowane na obce. Na przykład francuskie. Dlaczego to robimy? Czym jest dla nas „żenua”? I co jest „na wizawisie”? O tym w dzisiejszym odcinku. Zapraszamy!
09.07.2021, 7’
Dać drapaka
Rozmówki polsko-kubańskie
06.07.2021, 9’
Bycie na stenbaju czy reset?
Słowa pod lupą
Od jakiegoś czasu obserwujemy ciekawe zjawisko – funkcjonowanie komputerów stało się podstawą metafor „ludzkich”. Mówimy o ludziach, posługując się słownictwem „komputerowym” – jesteśmy „na stenbaju”, „resetujemy się”, „zawieszamy się” itd.
02.07.2021, 7’
Obcy a obcowanie z kimś
Rozmówki polsko-kubańskie
29.06.2021, 10’
Cytrynki, mundki i walentyny
Słowa pod lupą
Malucha – drogowego – nie trzeba nikomu przedstawiać. Ogórka – także. Inne samochody (i nie tylko) także mają nieoficjalne nazwy. A jakie? Zapraszamy do wysłuchania audycji!
22.06.2021, 11’
Apartheid sanitarny i ...
Słowa pod lupą
Choć pandemia jest już z nami od półtora roku, to wciąż tworzymy nowe określenia, które się do niej odnoszą. Jednymi z ciekawszych są „apartheid sanitarny” i „sanitaryzm”.
18.06.2021, 7’
Rozgrzeszyć, odgrzeszyć...
Rozmówki polsko-kubańskie
11.06.2021, 6’
Książęta, książąt...
Rozmówki polsko-kubańskie
08.06.2021, 8’
Zbiorkom
Słowa pod lupą
Czym jest zbiorkom? Czy to poprawne słowo? Kto go używa i dlaczego? Zapraszamy!
01.06.2021, 9’
Madki i bombelki
Słowa pod lupą
Z okazji Dnia Dziecka – o tym, jak język się mści na niefrasobliwych rodzicach. Zapraszamy!
28.05.2021, 7’
Mieć czy posiadać?
Rozmówki polsko-kubańskie
25.05.2021, 10’
Epicki, zacny i dekadencki
Słowa pod lupą
Miał być dekadencki tort, a wyszła epicka porażka – o starych słowach w nowych znaczeniach.
21.05.2021, 8’
Latorośl i paszporty covidowe
Rozmówki polsko-kubańskie
18.05.2021, 11’
Panu Bogu świeczkę, a diabłu?
Słowa pod lupą
Czasami zniekształcamy frazeologizmy. Zmieniamy im formę albo nadajemy im nowe znaczenie. Zamiast nie zasypiaj gruszek w popiele słychać nie zasypuj gruszek w popiele. Dlaczego tak się dzieje? Co nami kieruje? O tym w dzisiejszym odcinku.
14.05.2021, 7’
Ruski rok i procent
Rozmówki polsko-kubańskie
11.05.2021, 9’
Kto płakał, jak sprzedawał?
Słowa pod lupą
Co mówi o nas (i o Niemcach) powiedzenie „Niemiec płakał, jak sprzedawał”? Dlaczego stało się ono na tyle atrakcyjne, że na jego wzór zaczęliśmy tworzyć inne: „architekt płakał, jak projektował”, „nauczyciel płakał, jak uczył” itd.?
07.05.2021, 8’
"Na sermater" i "na browarze"
Rozmówki polsko-kubańskie
04.05.2021, 9’
Holicy i maniacy
Słowa pod lupą
Czy kotoholik dogada się z psoholikiem? I co na to czekoladomaniacy? W tym odcinku weźmiemy pod lupę cząstki -holik i -maniak. Sprawdzimy, jakie przypisujemy im znaczenie i czy należy się ich obawiać. Oczywiście językowo. Zapraszamy!
30.04.2021, 8’
Zyg-zyg, sportsmenka, ceklować
Rozmówki polsko-kubańskie
27.04.2021, 8’
Polubownik, czyli lajkers
Słowa pod lupą
Czy wszystko, co robimy w mediach społecznościowych, musi mieć swoją nazwę? Osoba, która „daje łapkę w górę” to „polubownik”, czyli „lajkers”. A jak nazwać tę, która „daje łapkę w dół”?
23.04.2021, 8’
Zażyć kogoś z mańki?
Rozmówki polsko-kubańskie
20.04.2021, 9’
Pieseł, koteł...
Słowa pod lupą
Skąd się wziął pieseł i dlaczego zyskał popularność? Audycja o piesełach, kotełach, myszełach, tygrysełach, a nawet ludziełach.
19.04.2021, 60’
Ulubione nagrania
Gra zespołowa
Ulubione nagrania Katarzyny Kłosińskiej.
16.04.2021, 7’
Ucieczka a wycieczka
Rozmówki polsko-kubańskie
13.04.2021, 9’
O lenistwie ... językowym
Słowa pod lupą
Często wydaje nam się, że wiele nowych słów zwraca uwagę swoją nietypowością i żartobliwością. Na plażing można wszak zabrać pieseła, z którym zwykle uprawia się spacering w deblu. Jednak wiele z tych "radosnych słów" wcale nie świadczy o naszej oryginalności, a wręcz przeciwnie ...
09.04.2021, 9’
Rozbrat, ryż paraboliczny, regaty
Rozmówki polsko-kubańskie
06.04.2021, 7’
Słownictwo wegańskie
Słowa pod lupą
Czy istnieje „wegańska kiełbasa”? Czym są „tofucznica” i „tofurnik”? O kim mówi się, że jest „mięsarianinem”, i czy ktoś taki pozwoli, by go „zweganizować”? Zapraszamy na odcinek poświęcony słownictwu wegańskiemu.
02.04.2021, 6’
Slot, za pan brat, Wielkanoc
Rozmówki polsko-kubańskie
Rozmówka o nowym, lecz coraz częściej używanym słowie „slot”, a także o starym frazeologizmie być z kimś za pan brat. Prof. Katarzyna Kłosińska wyjaśni także wątpliwości związane z odmianą słowa Wielkanoc i pisownią połączonego z nim wyrazu święta.
30.03.2021, 11’
Tabliczki trawnikowe
Słowa pod lupą
W jaki sposób formułowane są zakazy i prośby zamieszczane na tabliczkach widniejących na osiedlach? Co do nas bardziej przemawia: Zakaz wchodzenia na trawnik czy Szanuj zieleń, boś nie jeleń!? Twój pies – twoja kupa czy Posprzątaj po swoim psie!?
26.03.2021, 8’
Epidemiczny, AstraZeneca...
Rozmówki polsko-kubańskie
Jaka jest różnica między przymiotnikami „epidemiczny” i „epidemiologiczny”? Jak odmieniać nazwę „AstraZeneca”? Czy słowo „sztuczny” ma związek ze „sztuką”?
23.03.2021, 8’
Zaparkować pytanie, temat
Słowa pod lupą
Co robi człowiek, który „zaparkował pytanie” albo „parkuje temat”? Czy pytanie lub temat ma koła i hamulce oraz sprzęgło i gaz? Co to znaczy, że ktoś „połączył kropki”, choć wcale nie używał kredek? Wreszcie: „na koniec dnia” to właściwie kiedy? W tym odcinku o kilku korpozwrotach. Zapraszamy!
19.03.2021, 8’
Niegramatyczny, Górny, migdały
Rozmówki polsko-kubańskie
Czy zdanie „Mogę od pana ogień” rzeczywiście jest niegramatyczne? Jak się nazywa żona pana Górnego? Dlaczego „migdały” w popularnym zwrocie są „niebieskie” i skąd one się w nim wzięły?
16.03.2021, 11’
Język angielski na ulicach
Słowa pod lupą
Na naszych ulicach coraz więcej języka angielskiego: „barber shop”, „sushi bar”, „food truck”, „second hand”, „park&ride”, „bike&ride”, „show room”, „aquapark”, „aparthotel”. Dlaczego takie nazwy się pojawiają? Jak się z nimi czujemy?
12.03.2021, 10’
Po próżnicy, ongiś, karambol
Rozmówki polsko-kubańskie
Dlaczego mówimy, że ktoś „strzępi sobie gębę po próżnicy”? Jaka jest różnica między „ongiś” a „onegdaj” i co te słowa znaczą? Skąd się wzięło słowo „karambol”?
09.03.2021, 10’
Mega, totalnie i strasznie
Słowa pod lupą
„Na imprezie było mega!” – czyli jak? W tym odcinku zapraszamy na rozmowę o „mega”, „totalnym”, „odjechanym”, „na maksa”, „szalenie”, „okropnie” i innych słowach niosących skrajną ekspresję, ale niewiele treści. Wywodzą się z języka młodzieży, a zasilają („odświeżają”) w ogóle język potoczny.
05.03.2021, 8’
Co się zowie, żeński, kobiecy
Rozmówki polsko-kubańskie
Skąd się wzięło wyrażenie „... co się zowie”? Dlaczego mówimy „buty damskie”, ale „rodzaj żeński” i „choroby kobiece”? Jak pisać zaimki „ty”, „wy” w mediach społecznościowych?
02.03.2021, 10’
Nietypowe nazwy restauracji
Słowa pod lupą
Restauracje chcą się wyróżniać nie tylko smakiem serwowanych potraw, lecz także nazwami: nietypowymi, intrygującymi czy zawierającymi grę słów (jak „Fabryka naleśników”, „A nóż widelec”, „Le Targ”, „Pasikonik”)
26.02.2021, 29’
Błędy, cieszyć się, forsa
Rozmówki polsko-kubańskie
Jaką wartość mają opracowania przedstawiające 100 najczęstszych błędów językowych? Czy poprawna jest konstrukcja „cieszyć się na coś”? Skąd się wzięło słowo „forsa”?
23.02.2021, 9’
Koronawirus a język polski
Słowa pod lupą
Jak pandemia koronawirusa (zwanego przez niektórych „koronaświrusem”) odbiła się w języku? Czym są „koronalia” i „koronaferie”? Nosimy maseczki czy „kagańce”? Wreszcie: kto to jest „denialista”, „covidianin” i „kowidiota”? Zapraszamy do rozmowy o języku czasów zarazy
19.02.2021, 9’
Testament, polubiać, rodzynki
Rozmówki polsko-kubańskie
Prof. Katarzyna Kłosińska opowiada o pochodzeniu słowa „testament” oraz omawia nowy czasownik „polubiać”. Mówi także o „chrupkach”, „rodzynkach”, „pralinkach”, „landrynkach”, „kluskach”, „skwarkach” – a to w związku z pytaniem o formę dopełniacza tych słów (garść „rodzynków” czy garść „rodzynek”?).
16.02.2021, 9’
Napisy na murach
Słowa pod lupą
„ŁKS robi herbatę z wody po parówkach”, „Widzew nagrywa ryby na dyktafon” – walka między klubami piłkarskimi toczy się nie tylko na boisku, ale i na murach. Napisy na ścianach budynków – co mówią o nas, jak kształtują naszą przestrzeń? Zapraszamy!
12.02.2021, 8’
Klepać biedę, najlepszy, chrust
Rozmówki polsko-kubańskie
Skąd się wziął zwrot „klepać biedę”? Czy poprawne są konstrukcje typu „trzeci najlepszy”, „drugi największy”? Jak nazywamy ciasteczka jadane w ostatki: „chrust” czy „faworki”?
05.02.2021, 8’
Miesięcznica, ważny, serwus
Rozmówki polsko-kubańskie
Po miesiącu od powstania Radia 357 prof. Kłosińska omawia stosunkowe nowe słowo „miesięcznica”. Wyjaśnia także związek między wyrazami „ważny”, „ważki” i „ważka” oraz przedstawia historię powitania „serwus”.
29.01.2021, 7’
Awers, dziad, Bydgoszcz
Rozmówki polsko-kubańskie
Czy „awers i awersja” mają wspólne pochodzenie? Skąd się wzięło określenie „dziad kalwaryjski”? Dlaczego „Bydgoszcz” jest rodzaju żeńskiego, a „Małogoszcz” męskiego?
22.01.2021, 9’
Kropka nienawiści, perły, IKEA
Rozmówki polsko-kubańskie
Prof. Katarzyna Kłosińska wyjaśnia, czym jest kropka nienawiści. Omawia także pochodzenie zwrotu „rzucać perły przed wieprze”. Na koniec odnosi się do zwyczaju nieodmieniania nazw firm („Kupuj w IKEA”, „Płać VISA” itd.).
15.01.2021, 9’
Żółtko, webinar, óśmi
Rozmówki polsko-kubańskie
Tematem tego odcinka jest znaczenie i pochodzenie zwrotu wciągnąć żółtko. Prof. Katarzyna Kłosińska wyjaśnia także, czym się różni (językowo) webinar od webinarium, oraz czy liczebniki typu „óśmi”, „dziewiąci” są poprawne.
08.01.2021, 10’
Radio, tęsknić, na grupie
Rozmówki polsko-kubańskie
Pierwszy odcinek „Rozmówek polsko-kubańskich” poświęcony jest pochodzeniu słowa „radio” oraz zwrotowi „tęsknić po kimś”. Wyjaśnia także nową konstrukcję „na grupie”.
