11.10.2024, 6’
Zławieś i Sopoty
Jeśli miejscowość nosi nazwę „Zławieś Wielka”, to dokąd jedziemy? Do „Zławsi” czy do „Złejwsi”? Czy Sopot był kiedyś „Sopotami”?... więcej
04.10.2024, 5’
Łabędzi śpiew wspinaczki
Co oznacza i skąd się wzięło wyrażenie „łabędzi śpiew”? Jak nazwać kobietę, która uprawia wspinaczkę?... więcej
27.09.2024, 6’
Czy świstek świszczy? O co chodzi z kurą, która znosi złote jaja?
Czy słowo „świstek” ma związek ze „świszczeniem”. Skąd się wziął zwrot „zabić kurę, która znosi złote jaja”?... więcej
20.09.2024, 7’
Powiem tak: para(o)limpijski
W dzisiejszych „Rozmówkach polsko-kubańskich” prof. Katarzyna Kłosińska i red. Kuba Strzyczkowski porozmawiają o nowym słowie „paralimpijski”, które... więcej
13.09.2024, 6’
Wpakować się w kabałę i tarapaty
Co znaczy i skąd pochodzi słowo „kabała”? Co jest nietypowego w wyrazie „tarapaty”?... więcej
06.09.2024, 6’
Schody przykre, tak że niebezpieczne
Czy czeskie „przykre schody” mają związek z polskim „przykrym wydarzeniem”? Jaka jest różnica znaczeniowa między „Schody przykre, tak że... więcej
30.08.2024, 6’
Wspaniały krem ze specjalnym wzmacniaczem wnikania
W tym odcinku „Rozmówek polsko-kubańskich” wyjaśnimy, skąd się wzięło słowo „wspaniały”, a także pożartujemy trochę z tekstów reklamowych.... więcej
23.08.2024, 7’
Kamikadze na planetoidzie
Kim był i kim jest współcześnie kamikadze? W jakie pułapki można wpaść, jeśli chce się mówić o mozaice na boisku?... więcej
16.08.2024, 7’
Destynacja – nowa i stara
Red. Kuba Strzyczkowski rozmawia z prof. Katarzyną Kłosińską o modnej ostatnio „destynacji”.... więcej
09.08.2024, 4’
Ukradkiem
Jeśli ktoś robi coś potajemnie, to robi to ukradkiem. Dlaczego tak się mówi? Skąd się wzięło „ukradkiem”?... więcej
02.08.2024, 5’
Nie w kij dmuchał
Skąd się wzięło powiedzenie „nie w kij dmuchał”, czyli o związkach kija z kieliszkiem.... więcej
26.07.2024, 5’
Położnica w zlęgnieniu
Kim jest położnica? Red. Strzyczkowski przepytuje prof. Kłosińską o słowa związane z połogiem.... więcej
19.07.2024, 8’
Wyzwanie kani wyczekującej dżdżu
Na czym polega wyzwanie picia jogurtu? Skąd się wzięło powiedzenie „Łaknąć czegoś jak kania dżdżu”?... więcej
06.07.2024, 7’
Niestety, pielesze
Co dawniej oznaczały pielesze? Dlaczego mówimy, że czyjeś obawy są bezpodstawne, ale nie mówimy, że są „podstawne”? Dlaczego mówimy „niestety”, ale... więcej
28.06.2024, 7’
Dobrego dnia, praca na czarno
Dlaczego obecnie coraz częściej mówi się „Życzę dobrego dnia” zamiast „Życzę miłego dnia”? Dlaczego nielegalną pracę nazywa się pracą na czarno?... więcej
21.06.2024, 8’
Kolokwialnie mówiąc, drańka
Katarzyna Kłosińska i Kuba Strzyczkowski porozmawiają o słowach „kolokwialnie”, „potocznie” i „przysłowiowy” oraz o potencjalnej „drańce”.... więcej
14.06.2024, 7’
Kiepska pogoda
W dzisiejszej rozmówce prof. Katarzyna Kłosińska i red. Kuba Strzyczkowski będą dociekać pochodzenia przymiotnika „kiepski”.... więcej
07.06.2024, 6’
Do Wawra jest, pi razy drzwi, 5 km
Skąd się wzięło określenie „pi razy drzwi”? Jak jest poprawnie – „Jadę do Wawra” czy „Jadę na Wawer”?... więcej
31.05.2024, 6’
Jestem w siódmym niebie, lata 20.
Dlaczego o kimś, kto czuje się bardzo szczęśliwy, mówimy, że jest w siódmym niebie? Czy można i warto zmienić zapis dekad?... więcej
24.05.2024, 8’
Ortografia po nowemu
1 stycznia 2026 r. wejdą w życie nowe zasady pisowni, uchwalone niedawno przez Radę Języka Polskiego PAN. Na czym one polegają? Dlaczego są potrzebne?... więcej
10.05.2024, 6’
Ostrów, ostrożny, ostry
Jaki związek mają ze sobą słowa: „ostry”, „ostry” i „ostrów”?... więcej
26.04.2024, 8’
O klapkach bez chachmęcenia
Klap, klap, klapią klapki. Kłap, kłap, ptak kłapie dziobem. O klapkach, klapaniu i kłapaniu redaktor Kuba Strzyczkowski porozmawia z profesor... więcej
19.04.2024, 8’
Salik na syje, a capka do kosa
Co to jest mazurzenie? Czy to źle, że ktoś mazurzy?... więcej
12.04.2024, 6’
Mazurząca więźniarka
Rozmówka o wątpliwościach dotyczących słowa „więźniarka” i o tym, czy Mazurzy mazurzą.... więcej
05.04.2024, 7’
Wierutne bzdury o żurku
Skąd się wziął przymiotnik „wierutny”? Dlaczego żurek nazywa się barszczem białym, skoro barszcz jest czerwony?... więcej
29.03.2024, 6’
Wolnoamerykanka i Bernoulli
Dlaczego postępowanie niezgodne z przyjętymi zasadami nazywamy wolnoamerykanką? Jak nazwiemy równanie opracowane przez fizyka o nazwisku Bernoulli –... więcej
08.03.2024, 7’
Kobieta, szczególnie w wieku balzakowskim
Jak dawniej nazywano osobę płci żeńskiej i czy to prawda, że „kobieta” była słowem obelżywym? Co to znaczy „wiek balzakowski”?... więcej
23.02.2024, 6’
W spodniach zjadłby takiej kiełbaski
Dlaczego spodnie to spodnie, skoro są ubraniem wierzchnim? Jak mówić o jedzeniu kiełbaski?... więcej
16.02.2024, 7’
Mąż zaufania w waterklozecie
Dziś rozmówka o żeńskich odpowiednikach wyrażeń „mąż zaufania”, „mąż stanu” oraz o „waterklozecie”... więcej
09.02.2024, 5’
Czy ziści się próba zamieszczenia kontentu?
Skąd się wziął czasownik „ziścić się”? Kto może być kontent, gdy pokaże kontent?... więcej
02.02.2024, 5’
Rodzynki warte zachodu
Tym razem pani profesor i pan Kuba porozmawiają o nietypowym zachodzie i o rodzynkach.... więcej
19.01.2024, 7’
Włodarz włada, a jubilat obchodzi jubileusz (i nie tylko)
Tym razem Kuba Strzyczkowski wypyta prof. Kłosińską o włodarza, jubilata i solenizanta.... więcej
12.01.2024, 5’
Dowódca rodzajów sił zbrojnych w mieście stołecznym Warszawie
Dlaczego mówimy „miasto stołeczne”, a nie „miasto stolicowe”, skoro chodzi o „stolicę”? Czy określenie „rodzaje sił zbrojnych” jest poprawne?... więcej
05.01.2024, 8’
Ministra w dizajnerskim gabinecie
Wraz z nowym rządem powrócił temat form żeńskich – „ministra”, „ministerka” czy „pani minister”? Czy można spolszczać słowo „design” i pisać „dizajn”?... więcej
29.12.2023, 7’
W sejmie nie ma pasterzy
Od czego pochodzą słowa dotyczące władzy ustawodawczej: „parlament”, „sejm”, „senat”? Dlaczego w dawnych kolędach występują formy „pasterzy” i... więcej
24.11.2023, 5’
Dzisiejsza marność
Co miał na myśli Mickiewicz, pisząc: „Kobieto, puchu marny!”? Dlaczego mówimy „dzisiaj”, „tutaj”, ale „dzisiejszy”, „tutejszy”?... więcej
17.11.2023, 7’
Trawa z kropką
Czy „trawa” ma związek z „trawieniem”? Skąd się wzięła kropka?... więcej
10.11.2023, 6’
Trefny czas przyszły
Co oznacza i skąd się wziął przymiotnik „trefny”? Czy poprawne są formy czasu przyszłego typu „będę pisała”, „będziemy spacerowali”?... więcej
03.11.2023, 6’
Daj to badziewie koleżankom
Skąd się wzięło „badziewie”? Czy zwracamy uwagę na błędną wymowę niektórych końcówek rzeczowników?... więcej
27.10.2023, 6’
Przyszła kryska na Matyska i obaj uczniowie
O jaką kryskę i o jakiego Matyska chodzi w powiedzeniu „Przyszła kryska na Matyska”? Jaka jest różnica między formami „obaj”, „oboje” i „oba”?... więcej
20.10.2023, 5’
Beniaminek miał się z pyszna
Dlaczego drużynę awansującą do wyższej ligi nazywa się beniaminkiem. Co znaczy i skąd się zwrot „mieć się pyszna”?... więcej
13.10.2023, 6’
Zareklamowali lwią część towaru
Dlaczego największą część czegoś nazywamy lwią częścią? Dlaczego „reklamować” coś to jednocześnie zachwalać to i zgłaszać do tego uwagi?... więcej
06.10.2023, 7’
Dając jej zioło, wyświadczył niedźwiedzią przysługę
Skąd się wziął zwrot „wyświadczyć niedźwiedzią przysługę”? Która forma jest poprawna: „ziele” czy „zioło”?... więcej
29.09.2023, 6’
Kierowcy tirów idą na wybory
Ciężarówki nazywamy tirami. Czy poprawnie? Czy apel „Idźcie do wyborów” jest poprawnie skonstruowany? A zdanie „Te wybory są o tym, czy Polacy będą... więcej
22.09.2023, 7’
Suknia chytrej roboty i rączy koń
Rozmowa o „rączym” i „chytrym” – przymiotnikach, które dawniej miały podobne znaczenie.... więcej
15.09.2023, 4’
Pi razy oko odchudziła się o 10 kg
Dlaczego utratę wagi nazywamy odchudzaniem, a nie odgrubianiem? Skąd się wzięło wyrażenie „pi razy oko”?... więcej
08.09.2023, 10’
Straciliśmy tę kulawkę
Jedne słowa zanikają, inne przychodzą. Czy przez to słownik języka polskiego „przytył”, czy się „odchudził”? Dlaczego zamieniajmy tę na tą?... więcej
01.09.2023, 6’
Bierzemy na tapet sztukę
Czy „sztuczny” ma związek ze „sztuką”? Dlaczego mówimy „wziąć coś na tapet” (a nie: „na tapetę”?)... więcej
25.08.2023, 6’
Trafił w sedno z tym gofrem
Skąd się wziął zwrot „trafić w sedno”? Jak mówimy o jednym gofrze?... więcej
18.08.2023, 6’
Latem nie posiadała się z radości
Skąd „posiadać” w zwrocie mówiącym o wielkiej radości? Jeśli coś się działo w czerwcu, lipcu albo sierpniu, to o jakiej porze roku się działo?... więcej
11.08.2023, 7’
Przedszkolanek, przedszkolan?
Jak nazwać pana, który pracuje w przedszkolu? A pana, który wykonuje zabiegi kosmetyczne? Czego nas uczy skecz „Hydraulik” kabaretu Dudek?... więcej
04.08.2023, 6’
Legendarny złodziej, a do tego świetny
Dlaczego o czymś wspaniałym mówimy, że jest świetne? Czym musi się zasłużyć przestępca, byśmy go mogli określić jako legendarnego?... więcej
28.07.2023, 5’
Owe wątpia
Czy „wątpia” mają związek z „wątpieniem”? Czy zaimek „ów” odmienia się przez rodzaje?... więcej
21.07.2023, 6’
Nawiasem mówiąc, rozegrano 5 meczów
Dlaczego mówimy: „nawiasem mówiąc”, a nie „w nawiasie mówiąc”? Jak jest poprawnie: „meczy” czy „meczów”?... więcej
14.07.2023, 7’
Zawadzkie – to nie przelewki
W kolejnej rozmowie prof. Katarzyna Kłosińska wyjaśni, skąd się wzięła fraza „To nie przelewki”, a także zrobi redaktorowi Kubie przepytywanko z... więcej
30.06.2023, 7’
Zachłysnąć się, mann
Dlaczego mówimy, że ktoś „zachłysnął się” sukcesem, studiami czy władzą? Dlaczego mówimy: „ta panna – tych panien”, ale „ta manna – tych mann”?... więcej
23.06.2023, 8’
Pod gruszą z ojcem
Jakie jest pochodzenie słowa „ojciec”? Dlaczego pewną formę wypoczynku nazywamy „wczasami pod gruszą”?... więcej
16.06.2023, 6’
Goffin na transparencie
Czy „transparent” ma związek ze słowem wskazującym na coś przezroczystego? Z kim Hubert Hurkacz rozegrał mecz: z Davidem Goffin czy z Davidem... więcej
09.06.2023, 5’
Ziobro i płacz i zgrzytanie zębów
Skąd się wzięło wyrażenie „płacz i zgrzytanie zębów”? Czy nazwisko „Ziobro” się nie odmienia?... więcej
02.06.2023, 7’
Psica, skonsultowany prezydent
„Psica” czy „suczka”? Co znaczy i czy jest poprawne zdanie „Prezydenta nie skonsultowano z ustawą”?... więcej
26.05.2023, 7’
Mać, matka, chłopaki, chłopacy
Czy „mać” ma związek z „matką”? „Chłopaki grali w piłkę” czy „Chłopaki grały w piłkę”?... więcej
19.05.2023, 6’
Skąd te troki?
Dlaczego ucieczkę, szybkie opuszczenie jakiegoś miejsca nazywamy braniem d… w
troki? Czy ma to związek z litewskim zamkiem?... więcej
troki? Czy ma to związek z litewskim zamkiem?... więcej
12.05.2023, 6’
Wykapany ojciec, lata dwutysięczne
Skąd wzięło się określenie „wykapany ojciec”? Jak mówić o pierwszych dwóch dekadach naszego wieku?... więcej
28.04.2023, 8’
Meteorolożka, metrolog
W słowniku języka polskiego funkcjonuje słowo meteorolożka, natomiast brak słowa metrolożka.... więcej
21.04.2023, 5’
Bez ogródek o świeżym
Czym była o ogródka, upamiętniona w wyrażeniu „bez ogródek”? Jeśli on jest świeży, to oni – jacy są?... więcej
14.04.2023, 7’
Gumno i grupa
Co robimy na grupie, a co robimy w grupie? Po czym oddalał się pacjent młodej lekarki?... więcej
07.04.2023, 7’
Mówimy z przekąsem o przekąsce
Powiedzieć coś z przekąsem – skąd się wziął ten zwrot? Czy ma on związek z jedzeniem przekąsek i zakąsek?... więcej
31.03.2023, 9’
Kosowar żyje na kocią łapę
Skąd się wziął zwrot „żyć z kimś na kocią łapę”?. Jaka jest poprawna nazwa mieszkańca Kosowa?... więcej
24.03.2023, 10’
Rozwydrzony bachor
Czy wydra to zwierzę rozwydrzone? Co ma wspólnego bachor ze światem przestępczym. O tym w „Rozmówkach polsko-kubańskim” będzie rozmawiać red. Ernest... więcej
17.03.2023, 9’
Tylko i wyłącznie obciach
Dlaczego coś złego i przynoszącego wstyd nazywamy obciachem? Czy „tylko i wyłącznie” jest niepoprawne?... więcej
10.03.2023, 9’
Biegun, upraszczanie zaimków
Tym razem prof. Katarzyna Kłosińska i red. Kuba Strzyczkowski porozmawiają o biegunach – w kontekście konia na biegunach oraz Arktyki i Antarktyki.... więcej
03.03.2023, 9’
Wierutny. Podajemy czas
Dlaczego mówimy, że bzdura, kłamstwo, fałsz itp. są wierutne? Jak poprawnie po polsku podawać czas?... więcej
24.02.2023, 8’
Ruska onuca i inne ślady wojny w naszym języku
„Ruska onuca”, „idi na…”, „pierogi ukraińskie”, „put-out” – to tylko część słownictwa, które pojawiło się w naszym języku pod wpływem wojny w... więcej
17.02.2023, 8’
Bukareszteński, powetować
„Bukaresztańska dziewiątka” czy „bukareszteńska dziewiątka”? Czy „powetowanie strat” ma związek z „zawetowaniem ustawy”?... więcej
10.02.2023, 9’
Otwarty, otworzony
Skoro mówimy: „otworzyć drzwi”, to dlaczego nie mówimy „otworzone drzwi”, tylko „otwarte drzwi”? Czy obie formy są poprawne?... więcej
03.02.2023, 8’
Radziecki i sowiecki
Czy popełnia błąd ten, kto mówi o granicy polsko-radzieckiej z 1939 roku? Czy należy zastąpić „radziecki” „sowieckim”? A może jest odwrotnie – błąd... więcej
27.01.2023, 7’
Herbata i stu pięćdziesięciu żołnierzy
Dlaczego język polski jest wyjątkowy (na tle innych języków używanych w Europie), jeśli chodzi o nazwę herbaty? Czy zdanie „Jechał ze stu... więcej
20.01.2023, 7’
Jajko Kolumba i twardy orzech do zgryzienia
Skąd się wzięło i co znaczy określenie „jajko Kolumba”? Czy frazeologiczny „orzech do zgryzienia” musi być twardy?... więcej
13.01.2023, 6’
Dookoła wojtek i zapomnieć
Skąd się wzięły wyrażenia „dookoła wojtek” i „w koło macieju”? Która forma jest poprawna: „Zapomniał przynieść prezent” czy „Zapomniał przynieść... więcej
06.01.2023, 8’
Cyfryzacja a dygitalizacja i święto Trzech Króli
Jaki związek ma „cyfryzacja” z „cyfrą”? Skąd się wzięła „dygitalizacja”? A może „digitalizacja”? Czy w nazwie święta Trzech Króli jest błąd językowy?... więcej
30.12.2022, 9’
Niebiańskie cyfry czy niebieskie liczby?
Tym razem prof. Kłosińska upora się z pochodzeniem przymiotników „niebieski” i „niebiański” oraz wyjaśni różnicę między „cyfrą” a „liczbą”.... więcej
25.11.2022, 7’
Niechlujny kibic w Dosze
Prof. Katarzyna Kłosińska odpowie na pytanie, czy istniał kiedyś przymiotnik „chlujny”, skoro istnieje „niechlujny”, a także wyjaśni, jak brzmi... więcej
18.11.2022, 9’
Dedykowane uszczelki i to okno
Czym się różni „krem dedykowany do cery suchej” od „wiersza dedykowanego mamie”? Dlaczego powinniśmy mówić „to okno”, „to dziecko”, „to jabłko” i nie... więcej
24.06.2022, 8’
Zadać komuś bobu / seminarium
O co chodzi z bobem i co łączy seminaria duchowne z magisterskimi? Kubie Strzyczkowskiemu i słuchaczom wyjaśnia profesor Katarzyna Kłosińska z... więcej
18.03.2022, 12’
Doznać, rozpuścić
Czy pociąg może „doznać opóźnienia”, a system „doznać awarii”? Dlaczego o osobie, która ma za dużo swobody, mówimy, że jest „rozpuszczona jak... więcej
02.04.2021, 6’
Slot, za pan brat, Wielkanoc
Rozmówka o nowym, lecz coraz częściej używanym słowie „slot”, a także o starym frazeologizmie być z kimś za pan brat. Prof. Katarzyna Kłosińska... więcej
26.03.2021, 8’
Epidemiczny, AstraZeneca...
Jaka jest różnica między przymiotnikami „epidemiczny” i „epidemiologiczny”? Jak odmieniać nazwę „AstraZeneca”? Czy słowo „sztuczny” ma związek ze... więcej
19.03.2021, 8’
Niegramatyczny, Górny, migdały
Czy zdanie „Mogę od pana ogień” rzeczywiście jest niegramatyczne? Jak się nazywa żona pana Górnego? Dlaczego „migdały” w popularnym zwrocie są... więcej
12.03.2021, 10’
Po próżnicy, ongiś, karambol
Dlaczego mówimy, że ktoś „strzępi sobie gębę po próżnicy”? Jaka jest różnica między „ongiś” a „onegdaj” i co te słowa znaczą? Skąd się wzięło słowo... więcej
05.03.2021, 8’
Co się zowie, żeński, kobiecy
Skąd się wzięło wyrażenie „... co się zowie”? Dlaczego mówimy „buty damskie”, ale „rodzaj żeński” i „choroby kobiece”? Jak pisać zaimki „ty”, „wy” w... więcej
26.02.2021, 29’
Błędy, cieszyć się, forsa
Jaką wartość mają opracowania przedstawiające 100 najczęstszych błędów językowych? Czy poprawna jest konstrukcja „cieszyć się na coś”? Skąd się... więcej
19.02.2021, 9’
Testament, polubiać, rodzynki
Prof. Katarzyna Kłosińska opowiada o pochodzeniu słowa „testament” oraz omawia nowy czasownik „polubiać”. Mówi także o „chrupkach”, „rodzynkach”,... więcej
12.02.2021, 8’
Klepać biedę, najlepszy, chrust
Skąd się wziął zwrot „klepać biedę”? Czy poprawne są konstrukcje typu „trzeci najlepszy”, „drugi największy”? Jak nazywamy ciasteczka jadane w... więcej
05.02.2021, 8’
Miesięcznica, ważny, serwus
Po miesiącu od powstania Radia 357 prof. Kłosińska omawia stosunkowe nowe słowo „miesięcznica”. Wyjaśnia także związek między wyrazami „ważny”,... więcej
29.01.2021, 7’
Awers, dziad, Bydgoszcz
Czy „awers i awersja” mają wspólne pochodzenie? Skąd się wzięło określenie „dziad kalwaryjski”? Dlaczego „Bydgoszcz” jest rodzaju żeńskiego, a... więcej
22.01.2021, 9’
Kropka nienawiści, perły, IKEA
Prof. Katarzyna Kłosińska wyjaśnia, czym jest kropka nienawiści. Omawia także pochodzenie zwrotu „rzucać perły przed wieprze”. Na koniec odnosi się... więcej
15.01.2021, 9’
Żółtko, webinar, óśmi
Tematem tego odcinka jest znaczenie i pochodzenie zwrotu wciągnąć żółtko. Prof. Katarzyna Kłosińska wyjaśnia także, czym się różni (językowo) webinar... więcej
08.01.2021, 10’
Radio, tęsknić, na grupie
Pierwszy odcinek „Rozmówek polsko-kubańskich” poświęcony jest pochodzeniu słowa „radio” oraz zwrotowi „tęsknić po kimś”. Wyjaśnia także nową... więcej
